P5050114

D. I- Malarz nieokreślony; Martwa natura w typie tmmpe4'oeil, Muzeum-zamek w Olesku, fot. T. Zaucha

_f    y, Martwa natura w typie trompe-loeil, Muzeum-zamek w Olesku,

lot. 1. Zaucha    \'

11.3. Malarz nieokreślony, Martwa natura w typie trompe-1'oeiL, Muzeum-zamek w Olesku, fot. T. Zaucha

wielkości, nieruchomych, przymocowanych do pionowego tła lub umieszczonych w szafkach, nadwieszonych witrynach, na pulpitach. Obrazy te, traktowane jako wycinek świata rzeczywistego, malowane były’ z inwentaryzator-skim naturalizmem, w równomiernym, silnym świede. Wśród tak zdefiniowanych martwych natur dominują te klasyczne, z tłem z sękatych desek, do których przymocowano szpilkami, skórzanymi bądź tekstylnymi taśmami: listy, rękopisy, druki akcydensowe, książki i karty (wówczas często określane są jako porte-lettres). Towarzyszą im często przybory toaletowe, pisarskie, akcesoria malarskie, instrumenty muzyczne, upolowane ptactwo oraz różnorodne elementy o jednoznacznej wymowie wanitatywnej.

Ten typ martwej natury wykształcił się w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XVII w. w malarstwie Samuela van Hoogstraetena (1627-1678) iComelisa Norbertusa Gijsbrechtsa (1610 - po 1675, il. 4), którzy z racji swych podróży i królewskiego serwitoriatu zaszczepili gatunek w Wiedniu iKopenhadze^{1 2 3}. W drugiej połowie stulecia temat ten podejmowali także

1

Wśród monograficznych prac poświęconych tvm malarzom na uwagę zasługują: M. Ro-scam Abbing, De Schilder cif Schrijyer Samuel van Hoógstrdeten 1627-1678, Leiden 1993; C. Bni-sati, Artifice and IUusion. The Art and Writing of Samuel van Hoogstraten. Chicago 1995, oraz A. | Mirimonde, op.cil; D. Folga-Januszcwska. Trompe-l'oeil de C. A'.. Cijsbrerhts dans les cotlec-

2

torns du Musće National de Varsovie, t. XXII, 1981, nr 2-3, s. 57-71; M. Braun, Comelis Norber-

3

lus und Francisem Gijsbrechts, Berlin 1994; Art of Comelius Gijsbrechts, kat. wyst., London 2001.