Pok tafil1518

938

Motoneurony unerwiające mięśnie poprzecznie prążkowane górnej części przełyku. Przekazywanie pobudzenia do mięśni poprzecznie prążkowanych, znajdujących się w górnej części przełyku, odbywa się przez płytkę motoryczną. W przeciwieństwie do typowej płytki motorycznej (w mię. śniach szkieletowych tworzona jest przez pojedynczy u-motoneuron) płyną motoryczne w górnej części przełyku mają podwójne unerwienie

Oprócz włókien ruchowych biegnących w obrębie nerwu błędnego i uwalniających acetylocholinę do większości płytek motorycznych przełyku do. chodzą również aksony motoneuronów pochodzących z enterycznego ukJs-du nerwowego Wśród dotychczas znalezionych mediatorów, uwalnianych przez enteryczne motoneurony unerwiające mięśnie poprzecznie prążkowane przełyku. należy wymienić NO, VIP, NPY, galaninę i met-enkefalinę

Enteryczne neurony regulujące czynność zewnątrzwydzielniczą przewodu pokarmowego. Neurony te pobudzają wytwarzanie wody i elektrolitów w obrębie jelit oraz pęcherzyka żółciowego. Mogą one mieć charakter chołmergiczny i nłecholłnergiczny. Neurony niecholinergiczne wydzielają na swych zakończeniach VIP. Enteryczne neurony regulujące czynność zewnątrzwydzielniczą przewodu pokarmowego dochodzą m.in. do żołądka i trzustki. Mają one charakter cholinergiczny, a uwalniana acetylocholina pobudza wydzielanie kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka, natomiast enzymów trzustkowych przez komórki pęcherzykowe trzustki.

Neurony powodujące rozkurcz naczyń krwionośnych. Działają na naczynia krwionośne w obrębie żołądka, jelita cienkiego oraz jelita grubego. Mediatorami uwalnianymi przez nie są acetylocholina i VIP; działają na receptory w obrębie śródblonka naczyniowego i powodują uwalnianie przez śródbłonek naczyniowy tlenku azotu (NO). NO na skutek dyfuzji dociera de mięśni naczyń krwionośnych i powoduje ich rozkurcz.

Neurony regulujące czynność enterycznych komórek hormonalnie czynnych. W obrębie przewodu pokarmowego znajdują się liczne komórki hormonalnie czynne, należące do komórek serii APUD. W sąsiedztwie tych komórek przebiegają włókna neuronów, wpływające na ich aktywność wydzielniczą. Stwierdzono, że enteryczne neurony uwalniające na swych zakończeniach peptyd uwalniający gastrynę (gastrin-releasing pepbde, GRP) działają m.in. na komórki Gil, pobudzając uwalnianie gastryny i CCK. Neurony te aktywowane są w ramach odruchów przebiegających w obrębie enterycznego autonomicznego układu nerwowego, podlegają też pobudzeniu przez nerwy błędne.

Enteryczne interneurony. Uczestniczą w tworzeniu luków odruchowych w ramach enterycznego autonomicznego układu nerwowego. Odgrywają istotną rolę w kontroli aktywności motorycznej jelit. Enteryczne inter-

_____ ‘V--i939

neurony dzieli się na neurony pośredniczące w drodze dośtaJH»ei , neurony biorące udział w tworzeniu drogi odśrodkowej odruchów Mediatorem pierwszych neuronów jest acetylocholina, drugich obecność NO

• Pierwotne enteryczne neurony czuciowe. Neurony te tworzą drogi dośrodkowe w ramach krótkich śródściennych odruchów nerwowych, związanych z lokalną, wewnętrzną regulacją aktywności skurczowej, wydzielana i przepływu krwi. Obecność ciał komórkowych pierwotnych enteryczrrych neuronów czuciowych stwierdzono w zwojach podśluzówtowych i mięśroów-kowych. Pełnią one funkcję mechano-, chemo- i osmoreceptoró*. a media-torami uwalnianymi na ich zakończeniach są: acetylocholina i tachytminy.

Unerwienie przywspótazulne

W zależności od położenia neuronów przedzwojowych (w mózgowiu lub odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego) wyróżniamy dwie części układu przy-współczulnego (parasympatycznego): część głowową (czaszkową) i część krzyżową. Głównym nerwem przywspółczulnym głowowym przewodu pokarmowego jest X nerw czaszkowy - nerw błędny Jedynie w obrębie jamy ustnej i częściowo w gardle unerwienie przywspółczulne prowadzone jest włóknami pochodzącymi z jądra ślinowego górnego (jądro przywspółczulne nerwu twarzowego - VII nerwu czaszkowego) i jądra ślinowego dolnego (jądro przywspółczulne nerwu językowo-gardlowego - IX nerwu czaszkowego) Poczynając od przełyku aż do ²/₅ początkowych okrężnicy poprzecznej, przewód pokarmowy jest unerwiony przywspółczulnie przez nem błędny Nem błędny unerwia też trzustkę, wątrobę, drogi żółciowe i pęcherzyk żółciowy.

Część krzyżowa układu przywspółczulnego tworzy jądro pośrednioprzy-środkowe w obrębie rogów bocznych krzyżowych segmentów rdzenia w odcinku S₂-S₄. Przywspółczulne włókna przedzwojowe, będące aksonami neuronów znajdujących się w jądrze pośrednioprzyśrodkowym, tworzą nerwy tizewne miedniczne, które następnie tworzą synapsy z neuronami pozazwo-jowymi w obrębie splotu miednicznego lub splotów śródściennych. W obrębie przewodu pokarmowego unerwienie przywspółczulne części krzyżowej obejmuje końcową ’/₃ okrężnicy poprzecznej i dalsze części jelita grubego, aż do odbytu.

Nerwy błędne i nerwy trzewne miedniczne działają na przewód pokarmowy głównie pośrednio przez połączenia synaptyczne z neuronami znajdującymi się w obrębie zwojów enterycznego autonomicznego układu neonowego. Na zakończeniach nerwu błędnego i nerwów miednicznych uwalniana |est głównie acetylocholina.