r23

Indywidualny rozwój 49

relaksacyjne. Najłatwiej przychodzi to nauczycielom, którzy wykorzystują odprężenie do rozładowania napięć. Jeśli na przykład przed południem zdenerwowaliśmy się na lekcji, to po południu powinniśmy w odprężeniu przywołać w pamięci sytuację, która wywołała konflikt: „Wówczas na pewno przyjdą nam na myśl rozwiązania problemu oraz opracujemy sposoby postępowania na przyszłość w trudnych sytuacjach. Można być pewnym, że dzięki temu następnym razem postąpimy zupełnie inaczej”.

Względnie łatwo jest również nauczyć się przyjmowania zrelaksowanej postawy jako przygotowania do trudnych wydarzeń. Stosując ćwiczenia polegające na wyobrażaniu sobie stresujących sytuacji, znajdując się w stanie odprężenia, przygotowujemy się do krytycznych momentów, np. „nastrajamy się” przed lekcją w „złej klasie” lub szykujemy do przeprowadzenia trudnej rozmowy z kolegą: „Zrelaksuj się. Po dojściu do zadowalającego stanu odprężenia zacznij wyobrażać sobie trudną sytuację. Zwróć przy tym szczególną uwagę na te momenty, które wywołują u ciebie negatywne odczucia (np. strach, bezradność, rezygnację) lub prowadzą do wzrostu poziomu irytacji. Spróbuj teraz ponownie wyobrazić sobie te fragmenty sytuacji i zachować je w sobie jako obraz wewnętrzny”¹.

Relaks w trudnych sytuacjach jest oczywiście najtrudniejszy, ponieważ należy od razu podjąć decyzję i zacząć działać. Tutaj jest już konieczne pewne wyćwiczenie, które pozwoli na reagowanie w odprężeniu. Na przykład trzeba nauczyć się rejestrowania pierwszych oznak napięcia i w odpowiednim momencie wydać sobie wcześniej wyćwiczoną komendę (hasło, sygnał) odprężenia, np.: „spokój”, „rozluźnij się”, „odpręż się”. Warunkiem opanowania tej umiejętności jest gotowość i chęć do pracy nad własnym rozwojem oraz wygospodarowanie czasu na te zajęcia.

©

Indywidualny rozwój

Wyćwiczenie techniki relaksacyjnej może nam zatem pomóc w przerywaniu utartych wzorców postępowania, umożliwi zachowanie „zimnej krwi” i wybór alternatywnych metod postępowania. Jakie działania są korzystne? Pedagogika potrafi naturalnie udzielić nam na to pytanie kilka odpowiedzi. Na przykład lepszym rozwiązaniem niż podnoszenie głosu jest przeprowadzenie z uczniem rozmowy na temat istoty konfliktu. Nauczyciel zaczyna od zdefiniowania swojego nastroju w danym momencie, sto-

Tarnże, 80 i 81.