SA400076

XV-wicc/ny helu' typu bnrbut

przeprowadzonych przez ich władcę, sułtana Urchana. Polegały one na zorganizowaniu specjalnych oddziałów piechoty tzw. janczarów, tworzących rodzaj mahometańskiego bractwa religijnego, oraz zawodowycli oddziałów jazdy.

Już następca Urchana, Murad I, wtargnął do Bułgarii, w 1363 r. zdobył Filipopol, a w dwa lata później Adrianopol. Słowianie bałkańscy pod przywództwem Serbów zerwali się do walki przeciw Turkom, ale w 1389 r. zostali pokonani w bitwie na Kosowym Polu. Wkrótce potem w 1393 r. wojska węgierskie wspomagane przez licznych ochotników z innych państw europejskich poniosły klęskę pod Nikopolis. Od tej chwili poważne niebezpieczeństwo zawisło nad Węgrami. Odsunęły je na pewien tylko czas kłopoty Turków w Azji Mniejszej, spowodowane przez najazdy Mongołów Tamerlana, a później

Piechota turecka nu szańcach

walki wewnętrzne w samym państwie tureckim \ Wkrótce jednak nowy władca turecki Murad || ! (1421-1451) wznowił podboje w Europie. Do. I szło wtedy do pierwszego przymierza polsko- I -węgierskiego przeciwko Turkom, zawartego I przez Jagiełłę z królem węgierskim Zygmuntem I Luksemburskim. W wyniku tego przymierza I w 1426 r. wyruszyła wyprawa rycerstwa poi- I skiego na Węgry. Nie doszło jednak wówczas I do walki z Turkami, ponieważ Zygmunt nie I przybył ze swymi wojskami. Dopiero w 1428 r. Luksemburczyk obiegł opanowaną przez Turków twierdzę Golubac nad Dunajem. W jego i armii znajdowało się wielu ochotników polskich, m.in. słynny w całej Europie ze swych cnót rycerskich Zawisza Czarny z Garhowa. Jednak z chwilą nadejścia wojsk Murada 11 z odsieczą oblężonej twierdzy. Zygmunt pospiesznie wycofał się za Dunaj, pozostawiając część swego wojska, m.in. właśnie ochotników polskich, na pastwę wroga. W ostatniej chwili, będąc już na północnym brzegu rzeki, Zygmunt Luksemburski posłał łódź po samego tylko Zawiszę, ten jednak nie miał zamiaru opuszczać swych towarzyszy, odrzucił więc z pogardą propozycję ucieczki i rzuciwszy się w pełnej zbroi na szeregi tureckie poniósł bohaterską śmierć w walce.

Wyprawa przeciwko Turcji w 1443 r.

Dalsze podboje Turków doprowadziły do tego, że w chwili gdy poselstwo węgierskie oddawało Władysławowi koronę, wojska węgierskie dowodzone przez Jana Hunyady z trudem usiłowały powstrzymać Turków od przekroczenia Dunaju, walcząc z nimi pod Belgradem. Mimo sprzeciwu części magnatów polskich, Władysław przyjął ofiarowany mu tron węgierski i związane z nim ciężkie obowiązki. Z końcem września 1443 r. wyruszył on na swą pierwszą wyprawę przeciw Turkom.

Towarzyszyła mu 25-ty-sięczna armia złożona z Węgrów, doborowych oddziałów ochotniczych polskich oraz kilkutysięcznego korpusu serbskiego. Na jej czele osiemnastoletni wówczas Władysław 11 października

i

62