typu należy przeprowadzić głośną zabawę — ćwiczenie przed lustrem, wymawiając głośno i wyraźnie każdą samogłoskę.
Ćwiczenia mowy połączone z ruchem. Wspólne mówienie z dzieckiem wierszyka z klaskaniem w ręce; naśladowanie wiatru szuu-szuu z przeginaniem tułowia, bzykanie osy bzzz z naśladowaniem fruwania itp.
Ćwiczenia fonematyczne polegają na rozróżnieniu wyrazów o zbliżonym brzmieniu i obrazie artykulacyjnym, ale o różnym znaczeniu; dla dzieci z wadą słuchu rozpoznanie tych słów może być niemożliwe. Uczymy rozróżniania wyrazów różniących się jedną głoską. Przydatne tu będą układanki obrazkowe: kosa-koza, półka-buł-ka, biurko-piórko, kasa-kasza (Kasia), kura--góra, miś-mysz, pasek-piasek, myszka-mi-ska, żabka-czapka, mata-mapa itp. Pytamy: gdzie jest czapka? Gdzie jest miś? itp. Nie wyizolowujemy głosek! Mówimy w sposób naturalny. Zachęcamy dziecko do powtarzania nazw obrazków parami.
Rozróżnianie natężenia dźwię-k u. Uderzając w bębenek lub cymbałki (uderzając mocno) mówimy „głośno”, (uderzając słabo) mówimy „cicho”! Uderzamy początkowo pałeczką dziecka, potem uderzamy w swój instrument, a dziecko w swój. Gdy dziecko opanowało ćwiczenie — prosimy: uderz głośno, a teraz uderz cicho. Podobnie tupa-42 nie, klaskanie.
Rozróżnianie wysokości dźwię-k u. Uderzamy (początkowo gdy dziecko widzi, potem za parawanem) w cymbałki w najwyższy i najniższy klawisz — dziecko ma uderzyć podobnie (niekoniecznie w ten sam, ale w leżący blisko klawisz).
Rozróżnianie melodii. Uczymy tego przez śpiewanie dziecku prostych piosenek typu „wlazł kotek na płotek”, „aa-a kotki dwa” — potem śpiewanie i uczenie piosenek o bardziej skomplikowanej melodii, z odpowiednimi ruchami: klaskaniem, kucaniem itp., np. „stary niedźwiedź mocno śpi”. Śpiewanie dobrze dziecku znanych melodii bez słów — zgadnij jaką piosenkę śpiewałam. Śpiewanie z prośbą o powtórzenie przez dziecko trójdźwięku (chodzi o zachowanie przez dziecko wysokości tonów).
Kojarzenie melodii z nastrojem: melodia wesoła — smutna itp. Wykorzystywanie audycji radiowych, telewizyjnych, adapteru, magnetofonu itp. Słuchanie przez dziecko własnego śpiewu nagranego na taśmę magnetofonową jest dużą pomocą.
Zgadywanka obrazkowa. Na obrazkach jest np. szklanka i łyżeczka, szalik i buty, szafa i stół itp. Gra polega na dobraniu z pomieszanych kart odpowiednich par wg przydatności (stopniowo coraz więcej obrazków).
Dobieranie przedmiotów w grupy i podgrupy (zbiory i podzbio-
43