Scan022

22 J. Stein

Jak zdążyliśmy zauważyć, nieprawidłowe funkcje wielkokomórkowc mogą powodować taką niestabilność dwuoczną. Ponieważ ruchy oczu są w tym wypadku przypadkowe i niekontrolowane, mogą zostać błędnie zinterpretowane jako ruchy liter. Powoduje to często, że linie graficzne liter się przecinają i dlatego wydaje się, że litery się przemieszczają, wchodzą jedna na drugą, i zamieniają miejscami. Dlatego więc, zakrywanie jednego oka może poprawić nakładanie się obrazów wzrokowych i ułatwić dzieciom prawidłowe widzenie liter. To zjawisko zostało wielokrotnie potwierdzone (Comclissen i wsp., 1992; Stein i Fowler, 1981, 1985; Stein i wsp., 2000b). U dzieci z niestabilnością dwuoczną. zasłanianie lewego oka podczas czytania i zajęć wymagających bliskiego patrzenia przynosi ulgę w dwuocznym pomieszaniu nakładających się obrazów i ułatwia naukę czytania. Ta prawidłowość została zaobserwowana także przez wielu innych badaczy (Benton i McCann, 1969; Bigelow i McKenzic, 1985; Dunlop, 1972; Masters, 1988). Badania często przynoszą zaskakujące rezultaty. W przeprowadzonej przez nas najnowszej, tzw. podwójnie ślepej (double bliml)^u' próbie z udziałem dzieci z dysleksją i niestabilnością dwuoczną, byliśmy w stanie pomóc dzieciom, które dzięki zasłanianiu oka prawie zupełnie nadrobiły zaległości w czytaniu w stosunku do swoich rówieśników. Natomiast te dzieci, które nie zasłaniały oka, i które nie odzyskały stabilności dwuocznej, pozostawały opóźnione w czytaniu w stosunku do swojego wieku kalendarzowego o 2 lata. Niewiele metod pracy z dziećmi / dysleksją może się poszczycić takimi wynikami.

Po trzech miesiącach zasłaniania oka dzieci nic tylko znacznie poprawiły swój poziom czytania, ale także były w stanie utrzymać stabilną llksację obu oczu i nic było potrzeby, aby dłużej nosiły przepaskę na oku. Stabilność dwuoczną rozwinęła się podczas zasłaniania, które spowodowało, że sygnały wielkokomórkowe z widzącego oka zaczęły być używane do kontroli mięśni tego oka (kontrola utrocularna), po czym ten sam proces nastąpił w odniesieniu do zasłoniętego oka. Ta wielokomórkowa kontrola jest najprawdopodobniej kluczowa dla końcowych stadiów precyzyjnej wergencji przy fiksowaniu, ponieważ umożliwia

'‘ Podwójnie ślepa próba to układ doświadczalny zapewniający dobrą kontrolę badanych czynników i brak wpływu subiektywnych ocen badaczy przyp. red.

¹⁷ Wergencja to zbieżność osi optycznych oczu na oglądanym przedmiocie przyp. red.

Wielkokomórkowa teoria dysleksji rozwojowej 23

¹ '/dnmioku precyzyjnie ustawić się na bodziec tak, aby każdeznich ^{1 1} »lu w sposób dokładny i trwały.

DOBRE FUNKCJONOWANIE ¹ NN \l I WIKLKOKOMÓRKOWEGO JEST NIEZBĘDNE PI M>< ZAS STABILNEJ FIKSACJI DWUOCZNEJ

D- piuti teraz będziemy w stanie wyjaśnić, w jaki sposób funkcjo-■ '"Mir kanału wiclkokomórkowego wpływa na czytanie, a w ¹ »* t"ilności, w jaki sposób pomaga rozwinąć umiejętności ortogra-"■ m, u.,,bv słabo czytające mają nieznaczne zaburzenia rozwoju

^1,1......... . kanału wiclkokomórkowego. W konsekwencji „wielkoko-

dane wejściowe o dużej gęstości, które trafiają do centrów * o »k • • 11 i notorycznych w tylnej części kory ciemieniowej, wzgórku ¹ NWlm /ym górnym i móżdżku są opóźnione i „rozmazane" w czasie.

¹    to. ze utrocularna kontrola mięśni oka, która dostarczyła

“•hatiM, pdn kanału wiclkokomórkowego, nie jest dobrze zogniskowana * •    , i dlatego gorzej stabilizuje oczy podczas fiksacji, szczególnie

kmiweigują one w odległości 30 cm podczas czytania. Linie ^MlMVwni oczu przecinają się, co sprawia, że wydaje się, że litery robią to """ I •» właśnie powoduje, że osoby z dysleksją mają tendencję do •Hm nu <ii 11 ii porządku liter i mylenia „ds" z „bs" i „ps" z „qs", oraz lania kolejności liter sąsiadujących ze sobą, popełniając błędy w '"•rurania. h Dlatego też pomagając im utrzymać trwałość fiksacji •' ’ “•*< /ni i. rozwijamy ich umiejętność czytania.

PROBLEMY ZE SŁUCH EM/FONOLOGL\

Kn|* |iii| podstawową umiejętnością konieczną podczas czytania jest tMHlWn<uć szybkiego wytwarzania dźwięków (fonemów) reprezen-h ku/dq literę lub grupę liter. Panuje przekonanie, że wiele osób z nu ma ukształtowanych odpowiednich umiejętności fonologi-'•v* h i III .ulicy i Bryant, 1983; Liberman i wsp., 1974; Lundbcrg i wsp., •''Hit Simwling 1981, 1987). Rzeczywiście, w opinii większości jest to " '•*m'mi. |s/y. jeżeli nie jedyny problem na który cierpią osoby z '*>-!»ł»"|it W dodatku, popularne jest przekonanie; że zaburzenia • * 'I • »w •    bardzo rzadkie. My odkryliśmy natomiast, że tylko dla około