Scan10164 (2)

gicznych. Rokowanie, co do przeżycia w przypadku zatrzymania krążenia spowodowanego urazem tępym jest bardzo złe. W przypadkach zatrzymania krążenia spowodowanych urazem penetrującym nieco lepsze.

Zatrzymanie krążenia i oddechu z przyczyn innych niż uraz (np. zaburzenia rytmu, hipoglikemia, drgawki) może być wtórnie przyczyną urazu (np. upadek, wypadek drogowy itp.). Sam uraz w takiej sytuacji może nie być oierwotną przyczyną zatrzymania krążenia.

³rzeżywalność w takich przypadkach jest uzależniona od wczesnego rozpoczęcia resuscytacji przez doświadczonych ratowników.

Przyczyną zatrzymania krążenia spowodowanego -razem może być: ciężki uraz centralnego systemu nerwowego, hipowolemia spowodowana masywną jtratą krwi, hipoksja wynikająca z zatrzymania odde-hu, bezpośredni uraz życiowo ważnych narządów b dużych naczyń, odma prężna, tamponada osier-ia. Nie ma objawów, które w sposób pewny świad-ą o szansach przeżycia pacjenta z urazowym za-ymaniem krążenia. American College of Surgeons National Association of EMS Physicians opracowa-wytyczne dotyczące sytuacji, w których nie należy dejmować resuscytacji. Proponują oni niepodejmowanie resuscytacji w przypadkach:

•    Urazów tępych u nieoddychających poszkodowanych bez wyczuwalnego tętna i zorganizowanej aktywności elektrycznej serca.

•    Urazów penetrujących u nieoddychających poszkodowanych bez wyczuwalnego tętna, u których w szybkim badaniu fizykalnym nie stwierdza się takich objawów jak: źrenice reagujące na światło, spontaniczne ruchy lub zorganizowana aktywność elektryczna serca.

LECZENIE

•    Użyj schematu ABCDE w celu postawienia rozpoznania i podjęcia leczenia. Leczenie pacjenta na miejscu zdarzenia powinno koncentrować się na zapewnieniu dobrej jakości RKO i ALS i wykluczeniu odwracalnych przyczyn zatrzymania krążenia

[ (4H, 4T).

•    Na miejscu zdarzenia powinno się podejmować tylko procedury ratujące życie. Jeżeli u pacjenta stwierdza się oznaki życia, natychmiast należy go przetransportować do najbliższego szpitala o odpowiednim profilu. Procedury unieruchomienia kręgosłupa szyjnego nie powinny opóźniać transportu.

•    Właściwe zapewnienie drożności dróg oddechowych jest niezbędne w celu zapewnienia odpowiedniego natleniania u poszkodowanych z ciężkimi urazami. Intubacja dotchawicza pacjenta urazowego wykonana przez doświadczonego ratownika może przynieść korzyści. Jeżeli intubacja nie może być wykonana natychmiast, w celu zapewnienia natlenienia należy bezprzyrządowo udrożnić drogi oddechowe lub użyć metod alternatywnych. Jeżeli w ten sposób nie można uzyskać drożności dróg oddechowych, wskazane jest wykonanie procedur chirurgicznych.

•    Zastosuj wentylację mieszaniną o wysokim stężeniu tlenu. Unikaj stosowania dużej objętości oddechowej.

•    Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej jak tylko potwierdzisz zatrzymanie krążenia. W przypadku zatrzymania krążenia spowodowanego hipowolemią lub tamponadą osierdzia, uciskanie klatki piersiowej nie jest tak skuteczne jak przy NZK z innych przyczyn.

•    Prawidłowe odbarczenie odmy prężnej można szybko uzyskać dzięki bocznej torakostomii (poprzez nacięcie w bocznej ścianie klatki piersiowej penetrujące do jamy opłucnej). Technika ta jest skuteczniejsza niż odbarczenie za pomocą igły,

a szybsza niż założenie drenażu.

•    Szybko zatrzymaj krwawienie i uzupełnij objętość krwi krążącej. Może to wymagać zastosowania bezpośredniego ucisku, unieruchomień złamań lub interwencji chirurgicznej.

•    Jeżeli dostępne jest USG możliwe jest stwierdzenie obecności krwi w jamie otrzewnej i opłucnej, odmy opłucnej oraz tamponady osierdzia. Badanie to wymaga obecności doświadczonego ultrasonografisty i nie powinno ono opóźniać leczenia.

•    Zastosuj zachowawczą strategię płynoterapii dopóki krwawienie nie zostanie zatrzymane. W przypadkach niekontrolowanego krwawienia, podaż dużej objętości płynów może nasilić krwawienie. Decyzja o zastosowaniu konkretnych płynów i produktów krwiopochodnych jest uzależniona od lokalnej praktyki.

TORAKOTOMIA RATUNKOWA

•    Rozważ wykonanie torakotomii na miejscu zc=~e nia w przypadku pacjentów z ranami penet^r- a:., mi, jeżeli możliwe jest jej wykonanie w ciąg-

ALS 163

Europejska Rada Resuscytacji