skanowanie0021 (29)

54 Świat roślin i zwierząt-przegląd systematyczny

Rys. 3.12. Toczek: A - zróżnicowanie organizmu kolonijnego na biegun wegetatywny i generatywny, B - młode organizmy potomne wewnątrz organizmu macierzystego

komórki weaetatvwne

Brunatnice {Pr.aeophyta}~

Zaopatrzone w wici plemniki oraz bezwiciowe komórki jajowe wydostają się z plemni i lęgni; zapłodnienie następuje w wodzie, poza rośliną macierzystą. Zygota opada na dno, dając początek nowej roślinie.

Brunatnice są glonami wielokomórkowymi. Są to brązowo zabarwione, często bardzo okazałe rośliny morskie. Ich komórki zawierają wprawdzie chlorofil, lecz jest on maskowany przez brunatny barwnik-fuko-ksantynę.

Najbardziej znanym przedstawicielem brunatnie jest morszczyn (Fucuś). Morszczyn jest osiadłym glonem o wstęgowatej, krzaczasto rozgałęzionej piesze (rys. 3.13). Jego okazy mogą osiągać 1 m wysokości. Piecha morszczynu jest przyrośnięta do podłoża za pomocą tarczowatej przylgi. W piesze występują pęcherzykowate nabrzmienia wypełnione powietrzem - pęcherze pławne. Dzięki nim morszczyn utrzymuje w wodzie pozycję pionową, a oderwany od podłoża unosi się na powierzchni.

Morszczyn, jak wiele innych brunatnie, wykazuje pewne zróżnicowanie budowy anatomicznej. Piecha zbudowana jest z dwóch warstw komórek: zewnętrznej - asymilacyjnej, utworzonej przez komórki zawierające barwniki, oraz wewnętrznej-spichrzowej, pozbawionej barwników. W zaczątkowej postaci występują także zespoły komórek wzmacniających i przewodzących.

Morszczyn rozmnaża się wegetatywnie-przez fragmentację piechy-oraz płciowo. W okresie rozmnażania płciowego na wierzchołkach rozgałęzień piechy rozwijają się komórki jajowe w lęgniach i plemniki w plemniach. Zależnie od gatunku morszczynu komórki rozrodcze obu płci powstają na jednej lub na dwóch różnych, rozdzielnopłciowych roślinach.

V £. n O.

Ewolucja organizacji komórkowej glonów

Glony są grupą organizmów o ogromnym zróżnicowaniu form. Wcześniej przedstawiono budowę wybranych przedstawicieli: eugleny, skrętnicy, toczka i morszczynu. Każdy z tych organizmów reprezentuje odmienny typ organizacji komórkowej. Omówiono je w kolejności odpowiadającej stopniowemu zwiększaniu się złożoności budowy. Euglena zielona i inne wiciowce to organizmy jednokomórkowe. Skrętnica wraz z pokrewnymi jej gatunkami reprezentuje kolonijny sposób bytowania. Toczek i niektóre inne zielenice osiągnęły poziom organizacji kolonii odpowiadający funkcjonalnie istotom wielokomórkowym. Wreszcie morszczyn - przedstawiciel brunatnie-jest typowym organizmem wielokomórkowym. Te 4 przykłady to wyrywkowo wybrane ogniwa długiego łańcucha różnych form glonów uszeregowanych w miarę komplikowania się ich budowy. Kolejne zaś ogniwa tego łańcucha obrazują łagodne, stopniowe przejście od najprostszych do coraz bardziej złożonych poziomów organizacji. W obrębie samego typu zielenic na przykład, oprócz wysoko uorganizowanych organizmów kolonijnych-toczków, występują również proste kolonie, złożone z kilku lub kilkunastu jednokomórkowców (rys. 3.14), a także jednokomórkowe organizmy