75141 skanowanie0019 (38)

52 Świat roślin i zwierząt -przegięci systematyczny

której eugleny dążą w kierunku źródła światła. Ma to istotne znaczenie dla tych organizmów, które jako formy samożywne wytwarzają z udziałem światła związki organiczne-węglowodany. Chlorofil-zielony barwnik warunkujący fotosyntezę-jest umieszczony, podobnie jak u innych roślin, w chloroplastach. .Produktem asymilacji CO2 jest u eugleny paramy-lon-węglowodan podobny do skrobi. Związek ten gromadzony jest w cytoplazmie w postaci ziaren, odkładanych jako odżywcze substancje zapasowe organizmu.

Fotosynteza pokrywa tylko część zapotrzebowania pokarmowego eugleny. Rozpuszczone w wodzie sole mineralne dostają się do komórki osmotycznie (nadmiar przedostającej się do komórki wody wydala wodniczka tętniąca). W niekorzystnych warunkach świetlnych euglena częściowo żywi się gotowymi związkami organicznymi, pobierając je albo osmotycznie, albo w postaci większych cząstek dostających się z prądem wody do przedniego zagłębienia, pełniącego rolę lejka gębowego. W pewnych warunkach euglena może całkowicie przejść na zwierzęcy sposób odżywiania się. W ciemności odżywia się ona wyłącznie cudzożywnie. Cząstki pobranego pokarmu dostają się przez lejek do cytoplazmy, gdzie tworzą się czasowe organelle-wodniczki pokarmowe (grudki pokarmu w kropelce wody). Wodniczki te krążą w cytoplazmie, dopóki ich zawartość nie ulegnie strawieniu i wchłonięciu przez cytoplazmę.

Niektóre wiciowce w ogóle nie mają chloroplastów i są uważane za typowe zwierzęta. Inne zaś mogą się odżywiać wyłącznie samożywnie-mają one ponadto typową dla komórek roślinnych celulozową ścianę komórkową. Są zatem typowymi roślinami. Eugiena zielona zajmuje w obrębie typu wiciowców stanowisko pośrednie, wykazując cechy roślinne i zwierzęce. Główną cechą roślinną jest zdolność do fotosyntezy uwarunkowana obecnością chloroplastów, a przejawiająca się występowaniem w komórce ziaren paramylonu. Cechy zwierzęce to zdolność do aktywnego ruchu, występowanie organelli światłoczułej, a przede wszystkim uzupełniające (lub wyłączne) odżywianie się w sposób cudzożywny.

Wiciowce rozmnażają się bezpłciowo przez podział podłużny. Proces tenro?PQ.czyna się podziałem jądra. Następnie odrzucona zostaje wić i rozpoczyna się podział całej komórki. Postępuje on stopniowo od przedniego krańca. Przed podziałem cytoplazmy podwajają się wszystkie chloroplasty i inne organelle.

W nie sprzyjających warunkach środowiskowych eugleny przechodzą w stan życia utajonego. Podczas wysychania zbiornika przyjmują postać kulistą i otaczają się grubą ścianą, chroniącą komórkę przed utratą wody.

i**

'*■£' ■ ĆiLm m W M

Sprzężnśce (Conjugatophyta)-kolonśe organizmów

Przedstawicielami sprzężnic. są skrętnice (Spirogy-ra) - pospolite glony zasiedlające spokojne wody. Skłębione skupiska skrętnic unoszą się swobodnie w

Jw- 3.10. Skrętnica: A-fragment kolonii, ® ~ Pojedyncza komórka

wodzie, przypominając wyglądem zieloną watę. Glony te występująjy. postaci.długich,-.nitkowatych, kolonii (ryś. 3.T0A). Wszystkie komórkikolonii są identyczne i ułożone szeregowo. Każda z nich jest oddzielnym, w pełni zdolnym do-samodzielnego_życia_organizmem. Skrętnicąjest_więęyy zasadzie glonem jednokomórkowym, wykazującym tendencję dojy.ci.a_w koloniach.

Każda komórka skrętnicy (rys. 3.1 OB) ma własną celulozową ścianę pokrytą warstewką pektynowego śluzu. Śluz ten spaja sąsiadujące ze sobą komórki kolonii. Komórka zawiera cytoplazmę, jądro.i zwykle jeden wstęgowaty chloroplast, zwinięty.spiralnie (stąd nazwa glonu). Na powierzchni chloroplastu-znajdują się liczne ogniska skrobiotwórcze - pirenoidy: Są to maleńkie ciała białkowe,, wokół których zbiera się skrobia.

Nitkowata kolonia skrętnicy rośnie w obu kierunkach dzięki poprzecznym podziałom poszczególnych komórek i wzrostowi komórek potomnych. Skrętnica rozmnaża się wegetatywnie i płciowo. Rozmnażanie