P1010066 (7)

Wrażliwość na zanieczyszczenia przemysłowe Sosna zwyczajna zaliczana jest do grupy gatunków wrażliwych na oddziaływanie SO2, podobnie jak sosna wejmutka, świerk kłujący (tab. 5), a także brzozy i olsze (tab. 6) (Akkermann 1987).

Tabela 5

Odporność drzew i krzewów gatunków iglastych według wzrastającej wrażliwości liści na oddziaływanie SO2 (Akkermann 1987)

Grupy
Gatunki	Gatunki	Gatunki
mniej wrażliwe	wrażliwe	bardzo wrażliwe-.^
I	11	111
A bies procera	Abies homolepis	Abies alba
Chamaecyparis	Abies nordmanniana	Larix decidua
Lawsoniana	Picea alba	Larix leptolepis \
Cupressus glabra	Picea glauca	Picea abies
Juniperus communis	Picea mariana	Pseudotsuga menziesii
Pinus contorta var.	Picea pungens
latifolia	Picea sitchensis
Pinus monlana	Pinus ponderosa
Pinus nigra austriaca	Pinus strobus
Taxus baccata	Pinus syhestris
Thuja occidentaiis
Tsuga sp.

Według Akkermanna (1987) gatunek ten należy do bardzo wrażliwych na oddziaływanie fluorowodoru (HF) i ozonu (tab. 7 i 8). Kluczyński (1976) zalicza natomiast sosnę zwyczajną do grupy gatunków średnio odpornych na związki i fluoru. Związki nitrozowe, uważane za najbardziej toksyczne składniki powietrza obok SO2, oddziałują bardzo szkodliwie na sosnę (Greszta 1987).

Sosna zwyczajna, podobnie jak wszystkie gatunki iglaste, jest bardzo wraź-, liwa na długotrwałe oddziaływanie nawet niskich stężeń amoniaku (Greszta 1987).

Metale ciężkie (Cu, Zn, Pb, Cd) zawarte w pyłach z hut miedzi i cynku, 1 wprowadzone do gleby, wywierają różny wpływ na sosnę. Jest ona mniej wrażliwa wa na pyły ołowiowo miedziowe. Wśród badanych gatunków (sosna czarna, mo-'I drzew europejski, dąb szypułkowy, buk zwyczajny, olsza czarna, świerk pospolici ty, jawor i jodła) sosna zwyczajna wykazywała największe przyrosty wysokość® a pod względem przeżycia ustępowała tylko sośnie czarnej i dębowi szypuł^l kowemu (w porównaniu z wariantem kontrolnym)(Greszta 1983 a i b).

Tabela 6

Odporność drzew i krzewów gatunków liściastych według wzrastającej wrażliwości liści na oddziaływanie S02 (Akkermann 1987)

	Grupy
Gatunki	Gatunki	Gatunki
mniej wrażliwe	wrażliwe	bardzo wrażliwe
I	II	III
Acer campestre	Acer platanoides	Acer palmatum
Acer negundo	Aesculus hippocastanum	Drzewa owocowe
Acer pseudoplatanus	Alnus glulinosa	(bez śliw)
Acer saccharinum	Alnus incana	Fagus sylyatica
Amelanchier laevis	Betula yerrucosa	Fagus syhatica var.
Carpinus betulus	Betula pubescens	atropurpurea
Corylus colurna	Caslanea sativa	Juglans regia
Crataegus laevigata	Corylus avellana	Magnolia soulangeana
(x lavallei)	Fraxinus exce/sior	Ribes grossularia
Hedera helix	Malus domestica cult.	Ribes rubrum
Ilex aąuifolium	Populus ni gra	Rubus idaeus
Platanus acerifolia	Prunus avium	lilia cordata
Populus tremula	Prunus cerasus	Tilia platyphyllos
Prunus padus	Prunus cerasifera
Pyrus communis var.	Prunus domestica
sativa	Prunus insititia
Quercus sessilis	Prunus persica
Quercus robur	Quercus rubra
Rhamnus frangula	Sorbus intermedia
Robinia pseudoacacia Rubus fruticosus Salix caprea Sambucus racemosa Sorbus aria Syringa vulgaris lilia cordata lilia tomentosa VImus glabra (x hollandica) Vitis yinifera