skanuj0097 (21)

6.6. Różnorodność gatunkowa

307

pleszczotek 6 rzadkich lub występujących w naszym kraju na skraju zasięgu skwalifikowano do kategorii zagrożonych.

3. Sześcionogi, ogromnie liczna i zróżnicowana grupa stawonogów, repre- Sześdonogi sortowane są przez skrytoszczękie Entognatha (pierwogonki, skoczogonki i wi-Iłogonki) liczące na świecie ok. 4,5 tys. gatunków, a w Polsce ok. 500, wśród ftiórych dominują skoczogonki (450 gatunków), oraz najliczniejszą gromadę zwie-cząt na świecie — owady Insecta, zasiedlające wszystkie typy środowisk na kuli Owady pańskiej.

- Rodzime owady zostały zaliczone do 23 rzędów. Kilka z nich zawiera nieliczne gatunki, jak skorki (6), karaczany i modliszki (7), wojsiłki (9), wieloskrzydłe (4), pzerzutki (5), wielbłądld (9), wachlarzoskrzydłe (2) i rybiki (3 gatunki). W obrębie pozostałych rzędów wyróżniono po kilka rodzin oraz wiele rodzajów i gatunków. Duża ich część reprezentuje formy stenotopowe, wąsko wyspecjalizowane i zawożone na skutek antropogenicznej zmiany preferowanych przez nie siedlisk, a równocześnie wiele gatunków wykazuje geograficzną i siedliskową ekspansję. Oto przykłady.

Spośród ok. 6,3 tys. zarejestrowanych w Polsce chrząszczy Coleoptera (na świe- Chrząszcze de żyje ich 300-400 tys.) 132 gatunków nie odnaleziono w ciągu minionych stu lat, a 15% rodzimej koleopterofauny uznano za zagrożone, przy czym status krytycznie zagrożonych przyznano 80 gatunkom zasiedlającym głównie najbardziej ■aturalne lasy liściaste oraz murawy kserotermiczne. Reprezentują one różne grupy taksonomiczne: biegaczowate, bogatkowate, kołatkowate, pływakowate, omomił-kowate, chrabąszcze, kusakowate, stonkowate i inne. Wszystkie gatunki z rodzaju biegacz Carabus i tęcznik Calosoma oraz ponad 40 gatunków z innych rodzajów objęto ochroną prawną (zob. rozdz. 9). Równocześnie zwalcza się wiele gatunków szkodliwych dla gospodarki człowieka, takich jak stonka ziemniaczana, omrzel piaskowy —szkodnik zbóż, buraków, tytoniu i innych roślin uprawnych, trojszyk ulec — szkodnik produktów zbożowych oraz kołatek czerwotok i spuszczel domowy, niszczące konstrukcje i wyroby drewniane.

Fauna muchówek Diptera, obejmująca ogółem ok. 90 tys. gatunków, a w Polsce Muchówki blisko 7 tys. należących do 108 rodzin, reprezentowana jest zarówno przez gatunki wyrządzające duże szkody gospodarcze i przenoszące wiele organizmów chorobotwórczych (np. mucha domowa), jak i będących sprzymierzeńcami człowieka, np. w walce z uciążliwymi mszycami (przedstawiciele mszycznikowatych Syrphinae).

Według specjalistów w Polsce wymarły 4 gatunki muchówek, 202 należy do zagrożonych, w tym 8 do ginących.

Jętki Ephemeroptera, występujące na świecie w liczbie ponad 2 tys. gatunków, żyją Jętki w Polsce głównie w rzekach i potokach górskich (90 gatunków), a poza tym w nizinnych rzekach, jeziorach, stawach i kałużach (29 gatunków). Niemal połowa gatunków (54) znalazła się na czerwonej liście, przy czym do gatunków krytycznie zagrożonych i ginących należą głównie jętki związane z jeziorami oligotroficznymi