1) Atomy A i B są rozmieszczone w sposób przypadkowy we wszystkich węzłach, okres identyczności struktury nieuporządkowanej wynosi a, natomiast czynniki strukturalne są określone wyrażeniem
m = (a+/b)/2
2) Rozmieszczenie atomów A i B jest uporządkowane; okres identyczności wynosi 2a, a czynniki strukturalne są określone wyrażeniem
F(h) = /A +/B cos
bądź
m = /a ±/b
+jeżeli —jeżeli
/z jest h jest
parzyste nieparzyste
W związku z podwojonym okresem identyczności w nadstrukturze widmo zawiera dwa razy więcej prążków: słabe prążki odpowiadające nieparzystym h nie występują w widmie struktury nieuporządkowanej.
©
1 A |
—&— r\ |
—©— A - - - |
—©— |
—«— -§L | ||
—&— c 1 |
2a l£ I | |
1 |
i i |
II |
W |
® |
] |
2 |
! 4 |
!• 5 i |
i "h | ||
/ 1 |
3 7 I |
I |
1 |
1 |
1 |
® |
1 |
3 |
5 |
7 |
9 |
11 |
h |
Rys. 4.116. Podstawienie uporządkowane (2) i nieuporządkowane (1). Widmo struktury uporządkowanej ujawnia dodatkowe prążki odpowiadające nadstrukturze; Ia ~ (/a+/b)2/4, (/a+/b)2, Iy ~ (/a-/b)2;
na rysunku/A = 2/B
W problemie tym przyjęliśmy ponownie model zbyt prosty, uwzględniający tylko dwie krańcowe możliwości: pełne uporządkowanie lub całkowite nieuporządkowanie (bezład). Jest jednak oczywiste, że mogą również występować przypadki pośrednie. Są one scharakteryzowane przez parametr S, zwany parametrem uporządkowania dalekiego zasięgu, równy jedności w strukturach w pełni uporządkowanych i zeru w strukturach całkowicie nieuporządkowanych .
4.4A3. Nieuporządkowana orientacja cząsteczek
W kryształach molekularnych obsadzająca węzeł cząsteczka może przybierać, w sposób przypadkowy, jedną lub więcej orientacji. Powstaje więc nieporządek na poziomie orientacji
614