X3e50dd746p31

4.3.6. Wykonywanie tynków' bez podłoża nośnego

4.3.6.1.    Przygotowanie podłoża. Po rozdeskowaniu ściany glinobitej, gdy jeszcze jest ona wilgotna, należy ścianę porysować, aby uczynić ją bardziej chropowatą. Chropowatość uzyskuje się za pomocą skrobaczki o dwóch ostro zakończonych zębach lub za pomocą ostrych grabi. Bruzdy na powierzchni ściany glinobitej wykonuje się poziomo, przy czym im będą głębsze, tym lepsza będzie przyczepność tynku do powierzchni ściany. Wykonanie podobnych bruzd na powierzchni ściany glinobitej po jej wyschnięciu jest pracochłonne i wymaga użycia innych narzędzi, np. kilofów lub zbijaków.

Przed wykonaniem tynku należy chropowatą powierzchnię ściany glinobitej zmoczyć i ostrą miotłą zmieść wszystkie słabo trzymające się grudki gliny. Drugie oczyszczenie ściany wykonuje się po wyschnięciu ściany.

4.3.6.2.    Wykonywanie tynków wapiennych. Przy wykonywaniu tynków wewnętrznych z zaprawy wapiennej na ścianach glinobitych o przygotowanym podłożu wykonuje się obrzutkę. Stosunek objętościowy zaprawy podano w pkt 4.3.4. Przy wykonaniu obrzutki, w tym przypadku, przygotowanego podłoża nie skrapia się wodą. Po stwardnieniu obrzutki wykonuje się narzut z zaprawy wapiennej o stosunku objętościowym 1:3 lub 1:4. Narzut należy kłaść, w dwóch warstwach w ten sposób, że dopiero po stężeniu pierwszej układa się drugą warstwę. Narzut zaciera się ostrożnie packą drewnianą lekko skrapiając go wodą. Łączna grubość tynku powinna wynosić co najmniej 2 cm. W budynkach gospodarczych jednokondygnacyjnych można wykonywać tynki wapienne na ścianach zewnętrznych. Przy wykonywaniu tynków . zewnętrznych do rozrabiania wapna, przeznaczonego do wykonania narzutu, zaleca się zamiast wody używać odchudzonego mleka. Tynk wykonany z tego rodzaju zaprawy jest bardziej odporny na nasiąkanie wodą wskutek łączenia się wapna z albuminą zawartą w mleku.

4.3.6.3.    Wykonywanie tynków cementowo-glinianych. Tynk cementowo-gliniany wewnętrzny i zewnętrzny na ścianach glinobitych o przygotowanym podłożu wykonuje się podobnie jak podano w pkt 8 z tą różnicą, że przed wykonaniem obrzutki przygotowanego podłoża nie skrapia się wodą.

4.5.6.4.    Wykonywanie tynków glinianych. Przy tynkowaniu ścian glinobitych budynków gospodarskich, jednokondygnacyjnych można dawać tynki z zaprawy glinianej. Zaprawa gliniana powinna być chuda, zbliżona składem do materiału ścian glinobitych. Podłoże ściany glinobitej przygotowuje się w sposób podany w pkt 4.3.6. Na lekko zwilżone podłoże narzuca się cienką warstwę rzadkiej zaprawy glinianej bez zacierania. Po podeschnięciu narzutu daje się gęstą zaprawę i zaciera ją na gładko packą, drewnianą.

Po wyschnięciu tynku glinianego skrapia się go mlekiem wapiennym i dopiero wówczas zaciera. Po stwardnieniu powierzchni tynku powtórnie skrapia się go mlekiem wapiennym i zaciera. Grubość tynku glinianego powinna wynosić 2—2,5 cm. Tynkowanie ścian glinobitych zaprawą glinianą należy wykonywać w dni pochmurne,, aby nie następowało szybkie wysychanie nałożonej warstwy zaprawy glinianej.

4.3.6.5.    Zabezpieczenie ścian glinianych nieotynkowanych. W przypadku niewykonania tynków zewnętrznych na ścianach z gliny lub z bloków glinianych, należy ściany chronić w okresie zimowym przed nawilgoceniem. Budynki z gliny ubijanej, z wykonanym podłożem nośnym w formie pasów z zapraw lub wkładek ceramicznych, nie wymagają specjalnego zabezpieczenia na okres zimowy o ile wykonane ściany są dostatecznie wysuszone i nie są narażone na przemarzanie. Budynki z bloków glinianych na zaprawie cementowo-glinianej lub wapiennej, podobnie jak budynki z gliny ubijanej z podłożem- nośnym, nie potrzebują specjalnej ochrony.

Powierzchnie zewnętrzne ścian glinobitych bez dodatkowego podłoża nośnego wymagają zabezpieczenia na okres zimowy za pomocą wykonania wodoodpornej powłoki ochronnej. Do tego celu służy dwukrotny narzut wykonany z wapna rozrobionego serwatką. W celu otrzymania jeszcze lepszych wyników należy do wapna dodać kwasu mlekowego w postaci soku z kiszonej kapusty lub kwaszonych ogórków. W budynkach gospodarskich na wsi można zabezpieczać powierzchnie ścian glinianych nie otynkowanych przez dwukrotne posmarowanie krowieńcem (nawozem krowim zmieszanym z wodą). Wszystkie zabezpieczenia ścian glinianych są wykonywane tylko w celu ochrony przed działaniem wilgoci powietrza i opadów atmosferycznych (ukośnie padających w czasie wiatru). Przyjmuje się, że budynki wzniesione przed nastaniem zimy są pokryte dachem, a otwory okienne oszklone i drzwi zamknięte.

4.3.7. Tynki w budynku doświadczalnym ITB

Do tynkowania ścian glinobitych od zewnątrz przystąpiono w dniu 25. VIII. Dwa dni przed rozpoczęciem tynkowania pobrano próbki gliny ze ścian zewnętrznych budynku glinobitego, w celu zbadania wilgotności tych ścian. Próbki pobrane zostały z dwóch głębokości: jedne próbki z powierzchni iściany z głębokości 5 cm, licząc od lica ściany, następne próbki z głębokości 25 cm od lica ściany. Po zbadaniu próbek w laboratorium Instytutu otrzymano następujące wyniki.

Wilgotność wgłębna ścian 1,8—2,3%, wilgotność powierzchniowa 1,5—1,8%.

, Otrzymany rozrzut w wynikach był zależny od położenia ściany i nasłonecznienia.

Powierzchnię ścian zewnętrznych w trakcie ubijania zaopatrzono w podłoże wykonane w forgiie listew z zaprawy cementowo-glinianej, na które zastosowano tynki zewnętrzne, z zaprawy cementowo-wapiennej, o stosunku objętościowym składników 1:1:6.

Wykonywanie tynków wewnętrznych rozpoczęto 15. IX. Powierzchnie wewnętrzne ścian konstrukcyjnych miały przygotowane podłoże podtynkowe w trakcie ubijania ścian i w związku z tym nie wymagały dodatkowych przygotowań w celu zwiększenia przyczepności tynków do ścian glinobitych. Ściany działowe z gliny wewnątrz budynku nie miały przygotowanego podłoża podtynkowego i wymagały specjalnych zabiegów; najpierw powierzchnię ścian lekko zwilżono wodą, a następnie za pomocą grabek wydrapywano bruzdy głębokości 0,5 cm w odstępach około 7 cm. W ten sposób przygotowana powierzchnia miała służyć dodatkowemu mechanicznemu powiązaniu tynków ze ścianą glinobitą.

Na ścianach wykonano jedynie tynki cementowo-gliniane o stosunku 1:2: 10, tynków wapiennych nie wykonywano ze względu na złą przyczepność zaprawy wapiennej do gliny. Tynki wewnętrzne na ścianach glinobitych, o przygotowanym podłożu w trakcie ubijania, wykonano dwóch rodzajów: tynk cementowo-gliniany o stosunku objętościowym składników 1:2:10 oraz tynk wapienny o stosunku 1 : 4.

Tynk cementowo-gliniany wykonano jako tynk dwuwarstwowy, tynk zaś wapienny jako trójwarstwowy.

Przy tynkach cementowo-glinianych obydwie warstwy były wykonane z tego samego materiału, lecz obrzutka była wykonywana z zaprawy o konsystencji 10, a narzut miał konsystencję 8—7 według stożka pomiarowego.

Przy tynkach wapiennych obrzutkę wykonano z zaprawy cementowej o stosunku objętościowym składników 1 : 4 z dodatkiem mleka wapiennego, narzut z zaprawy wapiennej 1 : 4, a gładź z zaprawy wapiennej 1 : 2 przetartej przez siatkę.

Tynki sufitów były wykonywane z tych samych zapraw, co tynki ścian.

Podłożem pod tynki sufitów były szorstkie powierzchnie płyt ze słomy uglinionej. Spody pasów dolnych wiązarów dachowych drewnianych, które spełniały rolę belek stropowych, były osiatkowane siatką Rabitza.