Image103 (5)

Forum Czytelników

Forum Czytelników

Uwaga! Podczas uruchamiania i użytkowania urządzenia w jego obwodach występują napięcia groźne dla życia i zdrowia. Osoby niedoświadczone i niepełnoletnie mogą wykonać je wyłącznie pod kierunkiem wykwalifikowanego opiekuna, na przykład nauczyciela.

Wykaz elementów

Rezystory

R1............................... 4.7kft

R2 ...................... 330O/0.5W

R3.R8................................1MQ

R4.R5...................10kD

R6..................lOOkfl

R7..............................1kD

Kondensatory

Cl...................... 470iF/400V

C2............................. 1000gF/l6V

C3..............................lOOnF

04..................................470nF

C5.............................220|iF/16V

Półprzewodniki

D1.D2 D‘1..........................1N400?

U3.D4...........................1N5347B

D5.D10...........................1144143

U6.D7.........................LED B

D8.D9...........................BZD27-10

Tl.................................BC547C

US1............................. 4093

Irne

PK1................... przekaźnik RY12W-K

zajdą, ponieważ w pojemności C2 jest jeszcze ładunek, a szybkie rozładowanie pojemności C5 spowoduje oczywiście załączenie przekaźnika, który dodatkowo rozładuje pojemność zasilacza. Zauważmy jeszcze jedno: po załączeniu przekaźnika, w czasie podtrzymania, napięcie na układzie spada do ok. 10V. a kondensator C4 musi być ładowany. Jednak może się zdarzyć, że prąd przy tych 10V po ograniczeniu przez Cl będzie za mały, aby naładować C4 do wartości napięcia powodującego stan wysoki na wejściu bramki A. W tej sytuacji, która zresztą nie powinna zajść, należy wlutować diodę prostowniczą anodą do pinu 11 układu scalonego i katodą do pinów 1, 2 układu. Spowoduje to zatrzaśnięcie ładowania

C4 i układ na pewno się wyłączy. W układzie możemy mieć diody LED, które jak widać są zasilane dziwacznie, jednak takie zasilenie spowoduje negację pracy diod względem przekaźnika. Prąd diod nie powinien być za wysoki, aby przekaźnik nie pozostał włączony po normalnym jego wyłączeniu, bo jak wiadomo, przekaźniki mają swego rodzaju histe-rezę. Dlatego zastosowałem wysokosprawne diody niebieskie. Dioda D5 zabezpiecza tranzystor, a rezystor R1 ogranicza prąd diod LED.

Montaż i uruchomienie

Jak widać na fotografiach 1 i 2, układ zmontowałem na płytce w kształcie koła. W Elportalu EdW znajdują się pliki, przydatne do wykonania płytki drukowanej (PDF ścieżek płytki oraz fotografie z opisem elementów). Urządzenie montujemy zgodnie z ogólnymi zasadami montażu. Czas podtrzymania zależy od R8 i C5. Moc żarówki najlepiej nieprzekracząjąca 75 W. Układ dołączmy w szereg z obciążeniem, równolegle do styku wyłącznika. Urządzenie nie może być obciążane zbyt dużymi mocami, więc jeżeli chcemy mocnego światła, najlepiej użyć jednej zwykłej żarówki 25W i np dwóch energooszczędnych 20W/ 100 W Czas podtrzymania jest różny i zależy od tego, w jakim stanie znajdowało się urządzenie, czy czuwało, czy długo było odłączone od zasilania lub zwarte. Nie jest to zaletą, wynika to z użycia kondensatora elektrolitycznego jako podstawowego elementu czasowego, można jednak zastosować tantalowy, co wyeliminuje problem. Nie dopat rzyłem się wpływu obciążenia na czas podtrzymania. Jeżeli układ popsuje się, przyczyną

może być bezpiecznik lub też, jak się okazało w starszych wersjach, rezystor R2 Testowałem układ i działa teraz bez zarzutu.

Szymon Janek

Od Redakcji Prezentowany projekt nadesłany jako rozwiązanie zadania Szkoty Konstruktorów zrealizowany jest według bardzo interesującej idei Dzięki sprytnemu pomysłowi sterownik ma tylko dwa zaciski i jest włączany w najprostszy' możliwy sposób - w szereg Z obciążeniem, równoległe do klasycznego wyłącznika* Warto zapoznać się z tym wartościowym rozwiązaniem, niemniej ma ono istotną wadę - duże straty mocy w diodach. Aby zmniejszyć te straty, warto zmodyfikować układ i nykorzy\stać przekaźnik S-woltowy lub jeszcze lepiej 3-wołtowy, ewentualnie optotriak

i triak.

Wykaz elementów	•	T1.T2...........	................... BC553B
R1.R2..................	.......10kft	Ul .............	................AT89C2051
R3.....................	...... 4700	U2.U3...........	.................. 4094
C1.C2.........................	........33pF	IMP1........	.........ECW1J-B24-BC0024
C3...........................	.....2,2gF	BUZ1............	..............ICM1206
C4......................	.......10OiF	X 12MHz
C5...........................	......100pF	LFD ......	...............24 diody LED
D1-D3........................	..... 1N4001	Obudowa.........	..................Z54S

Komplet pidiespołów

27M

Ciąg dalszy ze strony 55.

Płytka drukowana ma dwa otwory mocujące. Mocujemy ją do obudowy najlepiej za pomocą śrubek M3 przykręcanych w pewien sposób

do pokrywy obudowy (np. do wsporników z nakrętką przyklejonych od wewnętrznej strony pokrywy). Na rysunku 3 przedstawiony został przykładowy sposób zamocowania płytki drukowanej. W pokrywie wiercimy

również otwór w miejscu, gdzie umieszczony jest buzzer.

Układ zasilamy napięciem 5V, ale można użyć trzech baterii AA połączonych szeregowo, co daje w sumie 4,5 V W obudowie oprócz koszyczka na baterie dobrze jest umieścić jeszcze gniazdo zasilania. Ponieważ prąd pobierany przez układ wynosi kilka mA, warto wyposażyć go również w wyłącznik zasilania, szczególnie gdy planujemy używać baterii. W celu ułatwienia nastawiania timera można opisać każdą diodę np. cienkim flamastrem wodoodpornym albo wydrukować nalepkę z opisem.

Piotr Wójtowicz

piotr wo/iowicz@edw. com.pl

Elektron ka dla Wszystkich Luty2006 57