Image29 (6)

Szkoła Konstruktorów

Na koniec standardowa prośba: we wszystkich pracach podawajcie swoje dane: imię, nazwisko wraz z adresem oraz wiek. No wszystkich listach, paczkach oraz w nagłówkach e-inaili obowiązkowo podawajcie numer zadania. Od pewnego czasu potwierdzam otrzymanie wszystkich e-maili kierowanych na adres [e-mail]. Jeśli więc w terminie kilku dni po wysłaniu maila do Szkoły mc otrzymacie mojego potwierdzenia, prześlijcie pliki jeszcze raz (do skutku).

Pozdrawiam wszystkich sympatyków Szkoły i zachęcam do nadsyłania prac w laminie.

Wasz Instruktor Piotr Górecki

'Uli iu jjjy

W EdW 3/2005 no str. 36 przedstawiony był schemat nadesłany jako rozwiązanie jednego z zadań Szkoły. Ma :o być centralko alarmowa do ochrony piwnicy. Autor napisał: (...) Gdy wyłączniki W2 i W3 są zamknięte, itkiad nie pracuje, a żarówka ż oświetla piwnicę. W3 to włącznik światła znajdujący się w chronionym pomieszczeniu. W! to kontaktron, który wraz z magnesem umieszczonym na drzwiach tworzy czujnik alarmu (...) W2 to ukryty wyłącznik, służący do zablokowania alannu gdy znajdujemy się już w pomieszczeniu (...) Gdy alarm jest aktywny, tzn. W2 jest otwarty i otwarte są również drzwi, brzęczy BI i miga żarówka sterowana przekaźnikiem (...).

Jeszcze raz podkreślam, że należy pochwalić bardzo młodego Autora za wysiłek, niemniej układ należy poważnie zmodyfikować. Liczne błędy dodatkowo poświadczają, jak ważne jest praktyczne sprawdzenie, czy układ rzeczywiście spełni przewidzianą rolę w warunkach normalnej pracy.

Napłynęło wiele odpowiedzi z opisem usterek oraz propozycjami poprawy. Większość uczestników słusznie zauważyła, że układ jest za bardzo skomplikowany. Niepotrzebny jest drugi stabilizator napięcia, bo układy rodziny CMOS 4000 z powodzeniem pracują przy napięciu !2V. Słusznie - dodatkowo przy wyższym napięciu zasilaniu odporność na zakłócenia też jest większa, więc nie ma uzasadnienia dla pomysłu zasilania napięciem 5V i stosowania kostek rodziny TTL. Jeśli chodzi o inne usterki, tym razem zacytuję fragmenty listu Ryszarda Pichla z Gdyni: (...) Zbyteczny jest drugi układ scalony Ul, sześciokrotny negator, ponieważ w układzie U2 są jeszcze dwie wolne bramki. Należy zmienić sposób polaryzacji wyłączników IV! i W'2, ponieważ napięcie uzyskane z dzielnika K!=H2=⁼Wki2 wynosi 6V, a więc jest o IV większe od napięcia zasilania układu UL (...) Gdy wyłączniki Wl i W2 są otwarte, wejście negatora IUI nic jest spolaryzowane, a tak me powinno być. Brakuje również układu opóźnienia włączenia alarmu, który przydałby się, gdybyśmy sami chcieli po cichu

wejść do własnej piwnicy. Niezbyt rozsądnie dobrane są wartości elementów generatora Cl, R4, PI, R4. Ze względu na odwrotną polaryzację u' czasie jednej połówki okresu, kondensator Cl nie może być elektrolityczny i na szczęście nie jest. a kondensator stały o pojemności 2,2pF jest kłopotliwie duży. Z polaryzacją kondensatora Cl można by sobie poradzić, gdyby była taka konieczność, składając taki kondensator z dwóch, dwa razy większych kondensatorów elektrolitycznych, połączonych szeregowo przeciwsobnie. tzn. minus do minusa. (...) prościej jednak byłoby zmniejszyć pojemność kondensatora Cl do wartości 220nF, rezystor R4 zwiększyć do wartości 470ki2i potencjometr Pi do 220kL2. aby zachować tę samą częstotliwość i zakres regulacji.

Brakuje też „logiki w logice działania” układu. Jak pisze autor:

„Gdy wyłączniki W2 i W3 są zamknięte, układ nie pracuje a żarówka Ż oświetla piwnicęŻeby tak było, przekaźnik PKi musi być załączony tranzystor Tl musi być nasycony, brzęczyk BI ciągle brzęczy, więc układ jednak pracuje. Dalej autor pisze: „Wl to kontaktron, który wraz z magnesem umieszczonym na drzwiach tworzy czujnik alarmu '. Ponieważ Wl jest równolegle połączony z W2, io po co szukać ukrytego wyłącznika W2, jeśli można

wyłączyć alarm zamykając drzwi do piwnicy, co może zrobić przez przypadek nieproszony gość. Brakuje ,.zatrzasku” dla wyłącznika WL Dalej autor pisze: ..Gdy alarm jest aktywny, tzn. W2 jest otwarty i otwarte są również drzwi, brzęczy BI i miga żarówka sterowana przekaźnikiem Nie można mieć zaufania do niskiego stanu logicznego, który polega na rozłączeniu obwodu i pozostawieniu długiego przewodu dołączonego do nie-spolaryzowanego wejścia negatora. Przecież od pewności tego niskiego stanu zależy powodzenie włączenia alarmu! Dalej autor pisze .. W2 to ukryty wyłącznik, służący do zablokowania alarmu, gdy znajdujemy się już w pomieszczeniu ’. Tak więc. gdy układ jest zablokowany, na wejście negatora 1 Ul podany jest stan wysoki, może nawet ..zbyt wysokina wyjściu negatora 2U! panuje stan niski, gene-

34 Lipiec 2005 Elektronika dla Wszystkich