Image88 (5)

Szkoła Konstruktorów

Fot. 3 Sterownik „Tomka”

Fot. 4 Wyłącznik Jarosława Tarnawy

duże i można z powodzeniem zrezygnować z załączania triaka w momencie przejścia napięcia przez zero, dzięki czemu uzyskano wyższą częstotliwość świecenia żarówek, co szczególnie daję się odczuć przy maiej intensywności światła. Komu jednak zależy na sterowaniu fazowym może zamienić optotriak. (...) Dodatkowe materiały (opis, schemat, płytki, wykaz elementów) można znaleźć w Elportalu jako TomckD.zip.

Jarosław Tarnawa z (Jodziszki tym razem przysłał model zaprezentowany na fotografii 4. Napisał, że jest to wyłącznik pomocniczy ze wskaźnikiem prądu pobieranego przez obciążenie. Schemat pokazany jest na rysunku 7. W dostarczonych materiałach me ma wykazu elementów, a przekładmk prądowy TRI (Z1 kilka zwojów, Z2 kilkaset do kilku tysięcy zwojów) nie został zrealizowany i sprawdzony. Pomimo to warto zainteresować się takim rozwiązaniem i we własnym zakresie dopracować szczegóły. Wiem z doświadczenia, że wykonanie dobrego przekład-nika nie jest wcale takie proste. Gdy prze-kładmk będzie dawał mały sygnał, o amplitudzie poniżej 1 wolta, prostownik ze zwykłą diodą Dl zupełnie się nie sprawdzi. Układ warto zmodyfikować, a w- szczególności wykorzystać wzmacniacz Ulb do wstępnej obróbki sygnału z przekładnika. Sygnał należy nie tylko wzmocnić, ale też ograniczyć pasmo lub nawet zastosować ostry filtr, żeby wydzielić jedynie składową 50Hz. Może to się wydawać niepotrzebne, ale praktyka pokazuje, że amatorskie przekładmki często dużo lepiej przenoszą wyższe harmoniczne niż podstawowy przebieg 50Hz. Na wyjściu takiego przekładnika występuje dziwny, bardzo zniekształcony przebieg, zupełnie nieod-zwierciedlający kształtu prądu płynącego przez uzwojenie pierwotne Zl. Szczególnie ostro problem ten występuje, gdy prąd „pierwotny” nie ma kształtu sinusoidy, a to jest częsty przypadek w powszechnie dziś stosowanych zasilaczach impulsowych. Amplituda przebiegu z tukiego kiepskiego przekładnika może bardziej odzwierciedlać zawartość harmonicznych niż wielkość prądu. W takiej sytuacji wstępne wzmocnienie przebiegu i wydzielenie składowej podstawowej jest bardzo korzystne, a nawet niezbędne.

Fotografia 5 pokazuje trzy ujęcia sterownika czasowego do akwarium, autorstwa Witolda Knrdysia Oto fragment listu: Moje kolejne rozwiązanie zadania Szkoły Konstruktorów jest trochę nietypowe, ponieważ nie przesyłam prototypu zbudowanego urządzenia. Nie oznacza to jednak, że taki prototyp nie powstał. Jedyny egzemplarz pracuje nieprzerwanie od 2 miesięcy, sterując oświetleniem w moim domowym akwarium. Niestety jego odłączenie byłoby katastrofalne w skutkach (dla ryb oczywiście). (...) Samo urządzenie zbudowałem jeszcze przed pojawieniem się 115 zadania. Było ono wykonane na

34

kawałku płytki uniwersalnej, na bazie procesora ATS9C51. W tej wersji działało poprawnie przez 3 miesiące. Zadanie 115 skłoniło mnie do dopracowania tego prototypu, czego efektem jest prezentowany projekt. Prototyp, w obecnej wersji, powstał jeszcze we wrześniu, ale dopiero teraz udało mi się napisać stosowny artykuł.

Od października zmieniłem miejsce zamieszkania i rozpocząłem studia na Politechnice Warszawskiej na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych. Mam nadzieję, że dzięki tym studiom uda mi się rozwinąć moją pasję i przekształcić ją w zawód, który będę wykonywał z przyjemnością. Niestety, prawdopodobnie obowiązki studenta nie pozwolą mi brać czynnego udziału w następnych zadaniach Szkoły Konstruktorów. Mimo to będę, jak zwykle, z zainteresowaniem śledził tematy pojawiające się w Szkole i ich ciekawe rozwiązania prezen-

towane przez innych uczestników Prawdopodobnie wezmę też udział w „wakacyjnych " zadaniach Szkoły.

Witoldowi życzę sukcesów na studiach, myślę, że uda mu się zając zadaniami naszej Szkoły także w czasie roku akademickiego, a nadesłane materiały kieruję do sprawdzenia i ewentualnej publikacji w Forum Czytelników.

Szymon Janek z Lublina przysłał układ sterownika, a właściwie ogranicznika dzwonka do drzwi. Oto idea: Niektórzy goście mają zwyczaj naciskać przycisk dzwonka u drzwi przez bardzo długi czas. Przy wykorzystaniu ogranicznika dzwonek po naciśnięciu przycisku zadzwoni ok. 5-9 razy. Dalsze naciskanie przycisku nic nie da do czasu, aż minie ok. 15 minuty, po którym naciśnięcie przycisku spowoduje generację następnych kilku impulsów (problem jedynie, gdy dwie osoby przyjdą mniej więcej w tym samym czasie).

Schemat ideowy pokazany jest na rysunku 8. a model na „podwójnej” fotografii 6. Układ jest zasilany beztrans-formatorowo w niecodzienny i bardzo interesujący sposób, który Szymon od jakiegoś czasu stosuje w swoich konstrukcjach. Mianowicie obciążenie włączone

Luty 2006

Rys. 6

Dl rad