Img00061

65

Wykres równowagi faz dla stopu będącego roztworem stałym granicznym przedstawiono na rys. 1.83-1. Ten typ wykresu jest jak gdyby połączeniem wykresów omówionych poprzednio. Likwidusem na tym wykresie jest lina CED, solidusem linia CFGD, natomiast linie FH i GI są liniami granicznej rozpuszczalności w stanie stałym — odpowiednio: składnika B w A i składnika A w B. Oprócz ciekłego roztworu występują na wykresie dwie fazy: kryształy roztworu stałego składnika B w składniku A (oznaczone jako kryształy a) oraz kryształy roztworu stałego składnika A w składniku B (oznaczone jako kryształy P). Gdy sieci krystalograficzne składników są różne, różnią się również sieci każdego z roztworów stałych.

Rys. 1.83—1. Wykres równowagi faz dla roztworu stałego granicznego

Stopy o składach nie przekraczających linii HF (dla odpowiedniej temperatury) krzepną podobnie jak roztwory stałe i w stanie stałym zbudowane są z jednorodnych kryształów a, natomiast po osiągnięciu składu chemicznego leżącego na linii HF stają się roztworami nasyconymi. Odpowiednio, dla kryształów p, granicę rozpuszczalności stanowi linia GI.

Stopy o składzie, który pokazano w środkowej części wykresu, poza liniami granicznej rozpuszczalności, stanowią mieszaninę eutektyki oraz roztworów stałych granicznych lub P . Sama eutektyka E jest mieszaniną roztworów stałych granicznych a + p .

Jak widać na wykresie granica rozpuszczalności składnika A w składniku B nie zależy od temperatury (linia GI jest linią pionową), natomiast granica rozpuszczalności składnika B w składniku A nie jest stała — maleje z obniżaniem temperatury.

Stopy żelazo-węgiel

1.84. Żelazo jest metalem, który znalazł największe zastosowanie w technice. Przyczyniły się do tego dwa czynniki: po pierwsze — jego stosunkowo obfite występowanie