img007

£ lPI7n70U

Mówię, więc jestem

Problem intencjonalności w programach informacyjnych

Danuta Kępa-Figura, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin)

Intencja programów informacyjnych

Pytanie o intencję programów informacyjnych może wydawać się pytaniem nielogicznym. Wyrażenie programy informacyjne oznacza przecież „przekazujące informacje, służące informowaniu". Jednak w kontekście rozważań dotyczących charakteru samej informacji, problemów z wyznaczeniem granicy między informacją a komunikacją oraz (z drugiej strony) w kontekście spostrzeżeń dotyczących poziomu intencji właściwej wypowiedzi czy makroinlencji komunikatu (czyli - dlaczego przekazy wane są te informacje, co w intencji nadawcy jest celem dokonywanego przezeń przekazu), pytanie to bezsensowne być przestaje.

Komplikacje wprowadza już. sama wieloznaczność słowa informacja¹, będącego zarówno terminem, jak i jednostką języka potocznego. W zależności od sposobu rozumienia tego słowa programem informacyjnym nazwane mogą być różne zjawiska medialne. Można

Na wieloznaczność informacji zwrócili m.in. uwagę Maria Wojuk [Wujlak 2004. s. 29-30) oraz Pmł Nowak |N«»wak 2007. v 87-Hfł], Wnjtak tradycję użycia terminu powiązała z rozważaniami gonologk/nymi. Nowak pr/ywulal nie tylko detiniejc »»* formacji za badaczami różnych dyscyplin naukowych (Wlcncrem. lakubsoncm. Mikułowskim Pomorskim. Kulikowskim oraz Ko/iclcckim), lecz także (powołując się przy tym na Unm-cnalny ilownik języka i*>lsktcgu. pod red. Stanisława Dubisza. na osobiste doświadczenie językowe) znaczenie potoczne słowa.

nim nazwać wyłącznic program, który genologicznic przynależy do gatunków informacyjnych. Można jednak także - uznając za synonim informacji wyraz przekaz - wyrażenie program informacyjny traktować jako określenie przekazu medialnego, niezależnie od jego związków ze wzorcem gatunkowym. Stwierdzić można zatem, że współczesna praktyka językowa dowodzi nicaktualności kategoryzacji tekstów dziennikarskich na informacyjne i publicystyczne. Idąc tokiem rozumowania wyznaczonym przez Pawła Nowaka (Nowak 2007, s. 88], jako argument potwierdzający tę tezę wskazać można sformułowania prognozowane wydarzenia oraz powiadamianie (...] o wydarzeniach (...) wzbudzających szczególne zainteresowanie odbiorcy, które pojawiły się w definicji informacji w USJP². Pierwsze z przywołanych sformułowań - wyrażenie prognozowane wydarzenia - odsyła do zjawisk niebędących z punktu widzenia teorii informacji faktami, natomiast drugie - powiadamianie (...) o wydarzeniach (...) wzbudzających szczególne zainteresowanie odbiorcy - wskazując rzeczywistą motywację dokonywanej przez nadawcę selekcji informacji, pozostaje w sprzeczności ze wszystkimi modelami komunikacji widzianej jako transmisja danych, ponieważ modele te zakładały istnienie potencjalnej reakcji odbiorcy na przekaz, ale negowały możliwość wywołania przekazu przez odbiorcę (por. Nowak 2007, s. 88). Informacja potocznie może być zatem rozumiana |>o prostu jako działanie dziennikarzy.

Kontekstem zmian odnoszących się do poziomu kategoryzacji potocznej są nowe teorie komunikowania. Rozumienie informacji wiązanej z teorią transmisji danych może prowadzić do rezygnacji z traktowania tego pojęcia jako podstawowego narzędzia badawczego. Komunikacja medialna końca XX wieku i początku wieku XXI,

hjuiiihn/ii /a USII* lu „powiadamianie społeczeństwa lub określonych zbiorowości w sposób zobiektywizowany. systematyczny i konkretny za pomoc* ii osików masowego przekazu o bieżących lub prognozowanych wydarzeniach mających znaczenie polityczno, naukowe, gospodarcze, kulturalne ilp. lub wzbudzających szczególne za-Inteiosuwanie odbiorców".