Ewidencja wyrobów gotowych
Ewidencja wyrobów gotowych jest prowadzona na koncie 601 „Wyroby na składzie”. Służy ono do ewidencji wyrobów znajdujących się w magazynach przedsiębiorstwa, przeznaczonych do sprzedaży na zewnątrz lub do przekazania na rzecz własnej działalności operacyjnej lub dla potrzeb budowy środków trwałych.
Przez wyro by gotowe rozumie się produkty pracy, które w danej jednostce przeszły pełny cykl produkcyjny, spełniają wymagania jakościowe właściwych norm (państwowych, branżowych, zakładowych) lub umów z odbiorcami i są przeznaczone na sprzedaż.
Wyroby gotowe wycenia się według kosztu ich wytworzenia (art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości). Na koszt wytworzenia składają się:
a) koszty bezpośrednie produkcji (materiały bezpośrednie, robocizna bezpośrednia z narzutami, inne koszty bezpośrednie),
b) uzasadniona część kosztów pośrednich produkcji danego okresu sprawozdawczego.
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się:
• kosztów ogólnego zarządu,
• kosztów sprzedaży (produktów, towarów i innych rzeczowych składników aktywów),
• pozostałych kosztów operacyjnych,
• kosztów finansowych,
• nieuzasadnionej części kosztów pośrednich produkcji ( w tym: kosztów stałych utrzymania w gotowości do produkcji niewykorzystanego potencjału produkcyjnego, nadmiernych strat materiałów, kosztów z tytułu strat produkcyjnych itp.).
Koszt wytworzenia nie może przekroczyć ceny sprzedaży netto danego wyrobu.
Wyroby gotowe mogą być w ciągu roku wyceniane w oparciu o stałe ceny ewidencyjne (art. 34 ust. 2 ), ustalone na poziomie planowanych (normatywnych) kosztów wytworzenia. Oddzielnej ewidencji podlegają wówczas odchylenia pomiędzy kosztami rzeczywistymi a
kosztami planowanymi (normatywnymi). ___ ___
Odejście od stałych cen ewidencyjnych na rzecz wyceny w oparciu o koszty rzeczywiste powoduje, iż przy wycenie wydania wyrobów gotowych odbiorcy musi być stosowana jedna z czterech pracochłonnych metod:
• FIFO (first in first out), gdzie przyjmuje się wycenę rozchodu po koszcie partii
najwcześniej przyjętej do magazynu, \
• LIFO (last in first out), wycena następuje według kosztu wyrobów ostatnio przyjętych,
• w oparciu o koszt będący średnioważoną wcześniej otrzymanych produktów,
• identyfikacji każdej partii, o ile cechy danego produktu są tak szczególne, iż możliwe jest przy rozchodzie wskazanie kosztu, po któiym dany wyrób został wytworzony i przyjęty do magazynu.
Sprzedaż wyrobów gotowych dokumentowana jest fakturą VAT i dowodem Wz (rozchód na zewnątrz). Fakturę VAT księguje się: wartość brutto - Dt Należności od odbiorców, VAT należny - Ma Rozrachunki z tytułu VAT, wartość netto - Ma Przychód ze sprzedaży produktów. Dowód Wz księguje się: Ma Wyroby gotowe, Wn - Koszt własny sprzedaży produkcji przemysłowej. Przy stosowaniu stałych cen ewidencyjnych należy rozliczyć odchylenia przypadające na wyroby sprzedane.
Ewidencja analityczna wyrobów gotowych może być prowadzona jako ewidencja ilościowo-wmtościowa, ilościowa, wartościowa. Zasady ewidencji analitycznej wyrobów gotowych określa art. 17 ust. 2 pkt 1-4 ustawy o rachunkowości.