img021 (39)

CHIRURGIA ONKOLOGICZNA

9. Zaleca się, aby u choiych, u których ból jest związany z napięciem i skurczem mięśni, uwzględniać w planie leczenia bólu metody komplementarne, takie jak stymulacja skóry (np. stosowanie wysokiej i niskiej temperatury), akupunktura, psychospołeczne metody opieki i opieka duchowa, ale nie mogą one zastępować leczenia przeciwbólowego. [1C]

10.    Chorym na raka płuca w stadium zaawansowanym należy zapewnić radioterapię paliatywną w celu opanowania bólu. Często jest wskazana chemioterapia paliatywna w celu zmniejszenia nasilenia bólu i innych dolegliwości, nawet jeśli przedłużenie życia jest nieznaczne. [IB]

11.    U chorych na raka płuca odczuwających ból niereagujący na standardowe metody leczenia zaleca się skierowanie do specjalistycznej poradni leczenia bólu lub do. specjalisty medycyny paliatywnej. [1C]

12.    U wszystkich chorych na raka płuca odczuwających duszność zaleca się poszukiwanie możliwych do leczenia przyczyn, takich jak niedrożność dużego oskrzela, duży wysięk opłucnowy, za-torowość płucna lub zaostrzenie współistniejącej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc albo zasto-inowej niewydolności serca. W razie stwierdzenia któregoś z tych stanów zaleca się leczenie za pomocą odpowiednich metod. [1C]

13.    U wszystkich Chorych na raka płuca z dusznością bez możliwej do leczenia przyczyny wskazane jest stosowanie opioidów. Zaleca się również inne metody farmakologiczne, w tym stosowanie tlenu, leków rozszerzających oskrzela i glikokor-tykosteroidów. [1C]

14.    U wszystkich chorych na raka płuca odczuwających duszność należy stosować niefarma-kologiczne, nieinwazyjne metody leczenia, takie jak edukacja chorego i jego rodziny, oddychanie kontrolowane, stymulowanie aktywności, techniki relaksacyjne, wentylatory i wsparcie psychospołeczne. [2C]

15.    Zaleca się, aby u wszystkich chorych na raka płuca z uciążliwym kaszlem poszukiwać jego usuwalnych przyczyn, [IB]

16.    Zaleca się, aby u wszystkich chorych na raka płuca z uciążliwym kaszlem bez możliwej do usunięcia przyczyny stosować opioidy w celu zmniejszenia kaszlu. [IB]

17.    U wszystkich chorych na raka płuca z bolesnymi przerzutami w kościach zaleca się tele-

radioterapię w celu zmniejszenia natężenia bólu. Teleradioterapia w jednorazowej dawce 8 Gy jest równie skuteczna w szybkim zmniejszaniu bólu jak większe dawki frakcjonowane. [1A]

18.    U chorych na raka płuca z bolesnymi przerzutami w kościach radioterapia frakcjonowana w większych dawkach na dłużej znosi ból, rzadziej wymaga ponownego leczenia i zmniejsza liczbę powikłań kostnych w porównaniu z dawką jednorazową. [1A]

19.    U chorych na raka płuca z bolesnymi przerzutami w kościach zaleca się w celu zmniejszenia bólu stosowanie bisfosfonianów łącznie z telera-dioterapią. [LA]

20.    U chorych na raka płuca, u których ból spowodowany przerzutami w kościach jest oporny na analgetyki, napromienianie i bisfosfoniany, zaleca się stosowanie radiofarmaceutyków w celu zmniejszenia bólu. [IB]

21.    U chorych na raka płuca z bolesnymi przerzutami w kościach długich lub przenoszących ciężar ciała, z pojedynczymi dobrze odgraniczonymi zmianami osteolitycznymi obejmującymi >50% obwodowej kości korowej, z oczekiwanym czasem przeżycia >4 tygodni oraz w zadowalającym stanie ogólnym zalecana jest stabilizacja chirurgiczna w celu zmniejszenia ryzyka złamania. Preferowaną metodą, zwłaszcza w przypadku kości udowej lub ramiennej, jest zastosowanie śród-szpikowego pręta stabilizującego. [1C]

22.    U chorych na raka płuca z objawowymi przerzutami w mózgu zaleca się stosowanie dek-sametazonu w dawce 16 mg/d podczas zasadniczego leczenia (operacyjnego lub radioterapii), z szybkim zmniejszaniem dawki i całkowitym odstawieniem leku przed upływem 6 tygodni od zakończenia zasadniczego leczenia. [IB]

23.    U chorych na NSCLC z izolowanym przerzutem w mózgu należy rozważyć operację guza pierwotnego z zamiarem wyleczenia, jeśli dokładna diagnostyka w kierunku obecności innych przerzutów odległych i zajęcia węzłów chłonnych śródpiersia dała wyniki ujemne. [1C]

24.    U chorych bez przerzutów w innych lokalizacjach, u których w tym samym czasie stwierdzono kwalifikujący się do resekcji NSCLC z cechą N0-1 należy wykonać wycięcie albo radiochi-rurgiczną ablację izolowanego przerzutu w mózgu (oraz operację guza pierwotnego). Po wycięciu izo-

Rozpoznanie i leczenie raka płuca 43