img032

• czsść:

stawy twórczej. T. Mądrzycki (1977, s. 20) określa ją, jako „względnie stalą i zgodną organizację wiedzy i przekonań, uczuć, motywów oraz pewnych form działań i reakcji ekspresyjnych podmiotu, związanej z określonym przedmiotem”. Według A.Tlojanowskicj - Kaczmarskiej (1971, s. 19--21) postawa twórcza jest treścią osobowości i treścią działań człowieka. „Charakterystyczną cechą człowieka o postawie twórczej jest twórczy niepokój, wynikający z potrzeby i możliwości nieustannego znajdowania lepszych rozwiązań dla jakiejś, będącej przedmiotem rozważań sprawy".

W literaturze przyjmuje się określenie „postawa twórcza dla zespołu dyspozycji emocjonalnych, która sprawia, że ktoś staje się zdolny do tyzy-ka, jakie niesie ze sobą operacja rozkładania i ponownego składania świata” (Popek, 1988, s. 26). Emocjonalne dyspozycje osobowościowe można przedstawić następująco:

• zdolność do utrzymania wysokiego poziomu mobilizacji (dynamiki) procesów psychicznych, co pozwala względnie szybko przeorganizować posiadany obraz świata, dynamika ta kształtuje się pod wpływem bodźców zewnętrznych o pozytywnej stymulacji emocjonalnej,

- poczucie własnej wartości, kompetencji i odwagi do podejmowania ryzyka.

turowej i społecznej, co daje poczucie silnej wiary we własne możliwości;

•    odporność (zgoda) na czasowe, odwracalne zaburzenia równowagi psychicznej.

Inną definicję postawy twórczej, łączącej się z myśleniem dywergen-cyjnym, stworzyli Gloton i Clero (1985). Autorzy stwierdzili, że dziecko

wszystkich możliwych rozwiązań, jest mniej uwarunkowane konformistycz-nym charakterem odpowiedzi, bardziej czułe na jej oryginalność, szczególnie wrażliwe na zagadnienia szerokie i zdefiniowane nieprecyzyjnie, zdolne do ujmowania związków między faktami, pozornie od siebie oddalonymi, gotowe nawet do wytwarzania nowych form metodą prób i błędów przez eksperymentalne błądzenie” (Gloton, Clero, 1985, s. 52).

Gloton i Clero (1985) podają, wykryte i opisane przez Guilforda i Lowcnfclda, kryteria postawy twórczej, dzięki którym można odróżnić jednostki twórcze od mniej twórczych, lub wcale nicprzejawiających możliwości twórczych. Wspomniane kryteria to:

•    Wrażliwość na problemy. Jest to wrażliwość na rzeczy i przeżycia, która po-

nM. 54-56).    P°*    ’

Gloton i Clero zwracają uwagę, iż wymienione cechy należy kształtować już u małych dzieci, jeśli chcemy je najpierw wyposażyć w postawę twórczą, a następnie uczynić twórcami. Postawa twórcza może być zużytkowana różnie, jednak jest ona potrzebna człowiekowi, by nadać pełnię żyda. Według Lama (1960, s. 5) jedynym istotnym warunkiem jest realizowanie się postawy twórczej oderwanej od wszelkich form ograniczających się do naśladowania i stereotypu, a powstających z głębokiej wewnętrznej potrzeby wypowiadania się i wyrażający osobisty stosunek do rzeczywistości. Jednak należy pamiętać, że proces naśladowania u dziecka. bez względu na dziedzinę, w jakiej się dokonuje, zawsze ma charakter interpretacji osobistej, która może być mniej lub bardziej uświadomiona, intencjonalna lub nie. Różnica dzieląca wzór od jego interpretacji daje się wymierzyć udziałem twórczej wyobraźni w przebudowaniu uwewnętiz-nionego doświadczenia, czyli inwencji. Ważną rolę odgrywa tu otwartość dziecka na wszystko co nowe, giętkość oraz oryginalność. Dziecko będzie twórcze, kiedy podejmuje działanie z własnej inicjatywy, zmierzające do ukształtowania określonego przedmiotu według osobistych idei.

Nic sposób przecenić roli środowiska przedszkolnego i szkolnego w rozwoju talentu twórczego. Jeśli uświadomimy sobie, że proces rozwoju uspołecznionej osobowości ucznia, proces przygotowania go do życia