img036 (55)

Ćwiczenie

Zwyrodnienie śluzowe (degeneratio mucinosa s.    )

Zaburzenia w przemianie substancji śluzowych mogą dotyczyć zarówno komórek nabłonka, jak i tkanki łącznej. Spotykamy je powszechnie w stanach pobudzenia i odczynu zapalnego błon śluzowych, kiedy dochodzi do wzmożonej sekrecji śluzu. W wielu stanach patologicznych następuje jednak nie tylko wzmożona sekrecja śluzu, lecz także znaczne zmiany w jego kompozycji, co sprawia, że uzyskuje on nowe cechy potęgujące jego właściwości obronne. Istnieją także genetycznie uwarunkowane defekty przemiany śluzowej, określane mianem mukowiscydozy, w przebiegu której dochodzi do silnego zagęszczenia śluzu, zatykającego następnie przewody wyprowadzające różnych gruczołów z powstaniem zmian torbielowatych.

Pojęcie zwyrodnienia śluzowego odnosimy jednak najczęściej do zmian w obrębie tkanki mezenchymalnej skóry w niewydolności tarczycy (myxoedema) lub podścieliska niektórych nowotworów, np.w tumor mixtus gruczołu mlekowego u suk.

Jak wiadomo, w warunkach fizjologicznych fibroblasty wytwarzają kolagen typu I, włókna siateczkowe i sprężyste oraz składniki substancji podstawowej, chondroblasty - kolagen typu II i proteoglikany z dużą zawartością siarczanu chondroityny, a osteoblasty - kolagen typu I i inne składniki macierzy organicznej. Otóż w stanie zwyrodnienia śluzowego komórki te zaczynają wytwarzać głównie glikozaminoglikany i proteoglikany (określane dawniej jako kwaśne mukopolisacharydy), które w formie bezpostaciowych mas wypełniają przestrzeń międzykomórkową. Ta zmiana profilu sekrecyjnego komórek znajduje odzwierciedlenie w zmianie ich wyglądu. Stają się one komórkami wielobiegu-nowymi z długimi, często łączącymi się wypustkami. Stąd nazywane są komórkami gwiaździstymi (astrocytami). Obraz mikroskopowy i makroskopowy zmienionych tkanek przypomina tkankę śluzową galarety Whortona sznura pępowinowego, a materiał śluzowy można barwić wybiórczo błękitem alcjanu lub błękitem astra.

18