Mleko zachowuje świeżość, gdy jest schłodzone (3-5 °C) podczas trwania fazy wstępnej przed wejściem drobnoustrojów w logarytmiczną fazę rozwoju, tj. przed upływem 2-3 h po zakończeniu doju. International Dairy Federation zaleca schładzanie mleka do temp. 4tfC w ciągu 1 h po zakończeniu doju.
W Polsce dobrą schładzarkę można kupić u autoryzowanych dealerów wielu firm. m.in. rodzima WSK “PZL-Krosno, holenderska tirma Męko, niemiecka Westfalia Separator i szwedzka Alfa Laval Agri Przed zakupem należy zapoznać się z ofertami cenowymi i lokalnymi możliwościami do szybkiego i taniego serwisu. Każda schładzarka ma zbiornik na mleko wykonany ze stali nierdzewnej, izolowany pianką poliuretanową Najnowsze wersje chłodziarek zaopatrzone są w mikroprocesorowe sterowanie, zaś czynnikiem chłodzącym jest freon R 22. Wymienniki ciepła odbierające ciepło z freonu krążącego w agregacie chłodniczym służą do podgrzewania wody (do temp. ok 50 'C) magazynowanej w izolowanym zbiorniku. Przeciętne zużycie energii w przeliczeniu na 1 dcm ' mleka wynosi 0,01 kWh.
Polska firma WSK oferuje schładzarki o poj. od 130 do 5 000 dcm3. Firma Alfa Laval Agri zaleca dla gospodarstw małych - schładzarki typu RFT o poj. od 330 do 1 400 dcm3 z myjnią automatyczną ALWA 200 T. dla średnich - schładzarki CH o objętości od 1 100 do 4 850 dcm’, natomiast dla dużych ferm -schładzarki typu HCAN o objętości od 3 500 do 16 000 dcm3. Natomiat firma Męko Polska oferuje duńskie urządzenia udojowe STRANGKO oraz schładzalniki do mleka MUELLER o poj. od 300 do 28 000 dcm3.
6. Przeprowadzić mycie oraz odkażanie naczyń i aparatów udojowych
Źródłem zanieczyszczenia mleka jest również instalacja, w której gromadzą się jego pozostałości Mleko i jego resztki stanowią idealną pożywkę do rozmnażania się różnych drobnoustrojów, dlatego konieczne jest usunięcie ich zaraz po doju.
Zabieg mycia i odkażania instalacji wykonywany jest po doju w trzech fazach.
Wstępne płukanie Po doju myje się aparaty udojowe i węże z zewnątrz; należy usunąć z powierzchni możliwie dużą ilość mleka. W miarę możliwości należy me dopuszczać do zasychania resztek mleka na ścianach naczyń Wstępne przepłukanie letnią wodą o temp 20-35°C (przez 1-2 min) ma na celu usunięcie nie przyschniętych zanieczyszczeń; jest to ważne, ponieważ resztki mleka mogą zneutralizować preparat odkażający, osłabiając jego działanie. Woda o temp. powyżej 35°C powoduje przekształcenie się zawartego w mleku białka w trudny do usunięcia osad. Natomiast zbyt niska temperatura spowoduje utwardzenie się i wytrącenie na ściankach przewodów tłuszczu. Używanie do mycia urządzeń wody zbyt twardej może powodować wytrącanie się na ściankach naczyń i przewodów tzw. kamienia mlecznego oraz nadmierne zużycie środków myjących Aby temu zapobiec, należy wodę zmiękczyć, stosując detergenty, których dobór i dawkę ustala się w zależności od stwierdzonej twardości wody.
Mycie i dezynfekcja. Skuteczne umycie i dezynfekcja dojarki wymaga użycia właściwych środków chemicznych, które spowodują rozpuszczenie pozostałości iMłidnlków mleka i zapobiegną przylgnięciu ich do ścianek dojarki. Do tego celu u/ywać można roztworu (czas mycia 10 min, temp roztworu ok. 60-70cC) jedne-U<> / niżej wymienionych preparatów Aseptol, Chlorotajs, Chlorinol. Chlorogen, Alt.i Knustyk, Alfa Alkalid, Dezynfekant. Alfacid lub Acid płynny). Celowe jest na-(••/emlenne stosowanie mycia alkalicznego i kwaśnego Pierwsze działa lepiej |»i/nciwkO drobnoustrojom, a drugie zapobiega tworzeniu się osadów kamienia mim ,/nego. W celu usunięcia kamienia mlecznego z aparatury udojowej należy |ii/yna)mniej 1 raz w tygodniu zamiast roztworu Alfa Alkalidu używać Alfacidu, A. ulu lub Mlefosu w stężeniu 0.5%. Mycie i dezynfekcja są ze sobą związane i fynności tych nie wykonuje się oddzielnie Efekt mycia jest zależny od: czasu. Iumperatury. rozwiązań mechanicznych i środków chemicznych. Im wyższa tem-|i« Mtura roztworów i dłuższy czas ich działania, tym mycie i odkażanie jest bar-•łim) skuteczne. Rozwiązania techniczne pomagają przy oddzieleniu brudu przez n .rotkowanie lub tworzenie zawirowań, tj. dużej dynamiki przepływu wody Wła-• iwą turbulencję, czyli możliwość burzliwych przepływów zapewniają specjalne (tuln.itory do płukania, np. automatyczna myjnia Hygenius C 200 firmy Alfa Lawal mjri Wreszcie środki chemiczne (stężenie 0,5%) działają zarówno kontaktowo, jnI> również zmniejszają twardość wody oraz niszczą drobnoustroje
Końcowe płukanie. Przepłukanie aparatury i sprzętu pomocniczego czystą wodą (przez 4-5 min) ma na celu usunięcia resztek roztworu myjąco-■dk.iżającego. Po zakończeniu płukania aparatów udojowych należy je zawiesić
• ulii- ami udojowymi ku dołowi, aby szybko wyschły. Jeżeli płukanie me jest wyko-
• urn właściwie, to pozostałości tych środków dostaną się do mleka i spowodują |* jo chemiczne skażenie. Dla uzyskania zadowalającego stopnia czystości, kubki u l .jowe i węże należy zdezynfekować przed następnym dojem w roztworze 0.3% Alin Dezynfektant (czas dezynfekcji 6 min. temp. roztworu 30%). Umyte naczynia 't'i/<irskie najlepiej osuszać i przechowywać wieszając je dnem do góry na czyś ty< h drewnianych drążkach.
Ola utrzymania prawidłowej higieny aparatu udojowego należy go raz w tygodniu dokładnie, ręcznie wymyć Wpierw należy aparat rozebrać, rozpoczynając od - ulgnięcia wszystkich przewodów i gum strzykowych z kolektora, a sam kolektor (••złożyć na części składowe. Następnie trzeba wyjąć gumy strzykowe z tulei kub-► >w udojowych. Zdemontowane części aparatu czyści się w roztworze myjącym, używając do tego celu np Mydła Alfa oraz odpowiednich szczotek W trakcie mycia należy przeprowadzić dokładne oględziny gum strzykowych i w razie ich un/kodzema wymienić na nowe Zaleca się regularną wymianę gum strzykowych na nowe po sześciu miesiącach ich użytkowania.
Od higieny zależy sprawność techniczna sprzętu dojarskiego, jakość pozyskiwanego mleka oraz zdrowotność wymienia krowy.