img064 (12)

I

Nieścisłość określeń „rozpuszczalnik kwaśny“ czy „rozpuszczalnik zasadowy¹¹ wiąże się z podkreślanym już wcześniej zjawiskiem, że wszystkie rozpuszczalniki mogą wykazywać właściwości amfoteryczne w zależności od substancji rozpuszczonej, a także dzięki zjawisku własnej jonizacji. Poniżej podano kilka przykładów reakcji jonizacji rozpuszczalników oraz wartości ich stałej autoprotolizy (K_a):

Rozpuszczalnik	Ka*
H2S04 + H2S045± h3so4® + hso4©	1,7 • 10-^4
HCOOH + HCOOH?± HCOOH2® + HCOO©	5 ■ 10-^7
CH3COOH + CH3COOHęt: CH3COOH2® + CH3C00©	2,5 • 10-^12
H20 + H20«± H30® + OH©	1 ■ 10-^14
HC0NH2 + HCONH25± HC0HNH2® + HCONH©	1 • 10-^17
ch3oh + ch3oh^± ch3oh2® + CH30©	2 • 10-^17
c2h5oh + c2h5oh^± c2h5oh2© + c2h5o©	00 —X O 1 to O
H2N—NH2 + H2N—NH2<± H2N—NH3® + H2N—NH©	2 • 10-^25
nh3 + nh3<± nh4® + nh2©	3 ■ 10-^33

* K_a = [solwatowany kation] X [anion] = iloczyn jonowy

Rozpuszczalniki stosowane w środowisku niewodnym muszą być całkowicie bezwodne, wolne od zanieczyszczeń o charakterze kwasowym lub zasadowym. Zanieczyszczenia kwasowe mogą powstawać w czasie przechowywania (np. kwas solny w chloroformie, dwutlenek węgla z powietrza w etylenodwuaminie i n-butylo-aminie). Nawet ślady wody w kwasie octowym muszą być traktowane jako zanieczyszczenia o charakterze zasadowym, ponieważ są zobojętniane przez kwas nadchlorowy. Zanieczyszczenia dwumetyloformamidu amoniakiem, metyloaminą i kwasem mrówkowym mogą pochodzić z rozkładu formamidu czy metyloformamidu •— produktów ubocznych zanieczyszczających DMF. Przypadkowe zanieczyszczenia kwasu octowego octanami metali alkalicznych mogą pochodzić z przechowywania go w naczyniach szklanych.

Teoria wskaźników

Wskaźniki stosowane w alkacymetrii w środowisku niewodnym są to, podobnie jak wskaźniki stosowane w alkacymetrii w środowisku wodnym, słabe zasady lub słabe kwasy organiczne. Zakresy ich zmiany barwy w środowisku niewodnym nie zależą od stężenia"jonów wodorowych i leżą w innych granicach pH niż w roztworze wodnym.

W 100% kwasie octowym z powodu jego niskiej stałej dielektrycznej nawet najmocniejsze elektrolity są tylko bardzo słabo zdysocjowane i występują głównie

300