img179

my’ego. Może być wykorzystany dla zauważenia przez uczniów związków między różnymi możliwościami rozwiązań danego problemu, ich konsekwencjami oraz wartościami uznawanymi przez osobę podejmującą decyzję lub oceniającą decyzję już podjętą. Drzewo decyzyjne stosowane w klasie na lekcjach przedmiotów humanistycznych pomaga uczniom zrozumieć motywy, którymi kierowali się bohaterowie literaccy, filmowi czy kontrowersyjne postacie z przeszłości, których pełno w podręcznikach historii. Świetnie technika ta nadaje się do rozwiązywania problemów wychowawczych i innych nurtujących młodzież. Umożliwia uczniom zebranie wiadomości i zapisanie przebiegu dyskusji w atrakcyjnej formie. Służy rozwijaniu umiejętności dokonywania wyboru i podejmowaniu decyzji z pełną świadomością jej skutków.

W trakcie dyskusji uczniowie wypełniają planszę z narysowanym przez nauczyciela drzewem. Równie dobrze uczestnicy dyskusji mogą sami (a nawet powinni) narysować „drzewo”, wykazując się przy tym własną inwencją plastyczną.

Sposób przeprowadzenia zajęć (wg publikacji Fundacji „Edukacja dla Demokracji”):

•    W czasie wcześniejszych zajęć (pracy domowej), uczniowie poznają dokładnie treść lektury, realia związane z omawianym problemem, uwarunkowania historyczne itp.

•    Przed właściwą dyskusją nauczyciel zapisuje problem na tablicy, przygotowuje uczniów do realizacji zadań. Uczestnicy zajęć zostają podzieleni na grupy 4-6-osobowe. Każda otrzymuje mazak i planszę do wypełnienia. Ustalony zostaje czas na wykonanie ćwiczenia: około 15-20 minut.

•    W czasie dyskusji grupowej uczniowie zastanawiają się nad możliwymi rozwiązaniami podanego problemu (tyle gałęzi drzewa, ile proponowanych rozwiązań), analizują zalety i wady każdego z nich i zapisują swoje przemyślenia w postaci drzewa decyzyjnego. Następnie biorąc pod uwagę cele i wartości (wypisane na tablicy), którymi winni się kierować, podejmują ostateczną decyzję, zapisując to na planszy.

•    Po upływie wyznaczonego czasu, gdy plakaty są gotowe, przedstawiciele grup wieszają je w widocznym miejscu i omawiają. W razie potrzeby nauczyciel porównuje poszczególne plansze, omawia przyczyny, które doprowadziły grupy do jednakowych bądź różnych rozwiązań, wyjaśnia wątpliwości i odpowiada na pytania.

Zastosowanie:

Przykłady tematów:

1.    W jaki sposób wydostać Danusię z rąk Krzyżaków - rozważania Zbyszka i Maćka z Bogdańca.

2.    Jak uniknąć wojny z Grekami o Helenę - propozycje członków rodziny królewskiej w Troi.

3.    Jak zdobyć rękę Ewy - rozmyślania Jacka Soplicy.

4.    Jak postąpić (wrócić do Polski sam czy z Marcinem; zostać do końca życia w Londynie, a może jest jeszcze inne wyjście z tej sytuacji...) -doradzamy panu Kozerze w podjęciu życiowej decyzji.

5.    Syn marnotrawny wraca do domu - jak powinni postąpić członkowie rodziny?

6.    Jaką decyzję powinna podjąć Maryla, gdy zamiast chłopca w jej domu pojawiła się Ania Shirley?

7.    W jaki sposób można rozstrzygnąć spór o mur graniczny w Zemście?

8.    Jak rozstrzygnąć spór o zamek w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza? -niełatwe zadanie Podkomorzego.

9.    Jak potraktować Petersa? - Ruth przed podjęciem decyzji.

10.    Jaką podjąć decyzję wobec Krzyżaków? - wahania Grażyny po rozmowie z mężem.

11.    Alf Walter przed podjęciem ostatecznej decyzji co do wyboru drogi życiowej.

12.    Zamach stanu Józefa Piłsudskiego — konieczność? k) Analiza SWOT

Podobne umiejętności u uczniów może rozwijać popularna wśród ekonomistów i zarządzających jakością technika tzw. analizy strategicznej w skrócie SWOT. Jej nazwa pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: strengths - mocne strony, siła, weaknesses - słabe strony, threats - szanse, możliwości i opportunities - zagrożenia.

Ogólną charakterystykę tej techniki przedstawiam w oparciu o materiały CODN sporządzone przez Alicję Kurkowską (próbując jednocześnie zaadaptować je do potrzeb nauczycieli języka polskiego). [26]