img205 (10)

Każde pojęcie posiada pewien zakres. Zakres danego pojęcia stanowi zbiór wszystkich przedmiotów, czyli desygnatów, które to pojęcie obejmuje.

Między zakresami pojęć mogą zachodzić następujące stosunki:

1) stosunek zamienności. Oba pojęcia mają identyczne zakresy A i B:

2) stosunek podrzędności. Zakres pojęcia A jest częścią zakresu pojęcia B, ale zakres pojęcia B nie zawiera się w zakresie pojęcia A:

3) stosunek nadrzędności. Zakres pojęcia B jest częścią zakresu pojęcia A, ale nie na odwrót:

4) stosunek krzyżowania. Istnieją wspólne elementy obu tych zakresów pojęć:

5) stosunek wykluczania. Oba zakresy pojęć: A i B ani nie zawierają się w sobie, ani nie mają elementów wspólnych:

W toku pracy nad wzbogacaniem słownictwa dziecka, obok rozszerzania zasobu pojęć, ważnym zadaniem jest precyzowanie zakresów pojęć i przestrzeganie ich jasności, dokładności i „wyraźności”.

ROZWIJANIE SŁOWNICTWA

Osoba dobrze, biegle czytająca i wykształcona — nie znając znaczenia danego słowa domyśla się tego znaczenia z kontekstu, w jakim się słowo znajduje. Dzieci w okresie początkowej nauki czytania jednak nie są tego w stanie uczynić. Dlatego też ważną sprawą jest stałe dostarczanie im, i to na każdym etapie nauki czytania, odpowiedniego zasobu słów. W szkole nowy zasób słownictwa wprowadza się przede wszystkim na lekcjach języka polskiego za pomocą specjalnych ćwiczeń słownikowych i słownikowo-frazeologicznych. Ponadto uczniowie zdobywają nowe pojęcia i odpowiadające im terminy (nazwy) na lekcjach innych przedmiotów nauczania. Także rodzice powinni korzystać /. każdej okazji dającej możliwość wzbogacenia słownictwa dziecka. Zadania rodziców w tym względzie są analogiczne do zadań, jakie spełnia szkoła, a możliwości ich realizowania wiele.

Itodzice powinni prowadzić z dziećmi rozmowy na różne interesujące tematy. W czasie rozmów zaś wyjaśniać znaczenie wyrazów, których dziecko nie rozu-......lub które rozumie niedokładnie.

59