img205 (3)

szym modelu tylne śmigło jest tylko ozdobą i nie ma praktycznie żadnego znaczenia. (W prawdziwym śmigłowcu to małe tylne śmigło spełnia bardzo ważne zadanie, zapobiega obracaniu się całego śmigłowca dookoła osi śmigła nośnego).

W szczelinę 13 wklejamy krótki statecznik 24 wycięty z tekturki.

Silniczek elektryczny 15 (np. z kolejki elektrycznej) jest wsunięty w profil wycięcia w górnej części kadłuba 1 i przymocowany paskiem cienkiej blaszki 16 (uwaga: jeżeli zastosujemy inny silniczek, należy odpowiednio zmienić profil wycięcia w kadłubie).

Na oś silniczka jest wciśnięte małe kółko zębate, na którym jest osadzona piasta 17 śmigła (można również piastę osadzić bezpośrednio na osi silniczka). Budowę piasty 17 śmigła wyjaśnia rysunek w kole. Zrobimy ją z drewna bukowego, wycinając klocek o następujących wymiarach: długość 28 mm, szerokość — 13 mm, grubość — 6 mm. W bocznych krawędziach, po przekątnej, wykonujemy nacięcia, w które są wklejane płaty śmigła 18 wycięte według rysunku. Śmigło wycinamy z twardego kartonu i wyginamy je lekko zaokrąglając — w kształcie płaskiego korytka.

Uwaga: należy przeprowadzić doświadczenie stosując różne długości płatów śmigła; przy zbyt dużym śmigle model lata wolniej.

Przez otwór 19 przechodzi śruba 7 zamocowująca kadłub 1 do listwy 2. Po wsunięciu śruby 7 w wydęte boczne listewki 2 (rys. w kole), koniec listewki owijamy silnie mocną nicią. Listewka 2 jest osadzona na gwoździku 20 przetkniętym przez ramiona uchwytu 3. Drut 21 obraca się lekko w pionowym otworze listewki 4 osadzonej w podstawie 5. Podstawę 5 można wykonać z grubej sklejki lub deski.

Kształt i wymiary całej zabawki można ustalić dowolnie według własnych potrzeb i posiadanych materiałów.

Dla orientacji podaję wymiary modelu, który demonstrowałem w telewizyjnym programie „ZRÓB TO SAM”.

Całkowita długość kadłuba śmigłowca — 230 mm, wysokość śmigłowca od powierzchni stołu do piasty śmigła — 120 mm.

Wymiary listewki 2: szerokość — 12 mm, grubość — 6 mm, całkowita długość — 720 mm. Długość listewki od kadłuba śmigłowca do uchwytu 3 — 500 mm. Wymiary listewki 4 — 12X12X145 mm, średnica podstawy — około 240 mm.

b. Swobodnie latający model śmigłowca

Znane prawo fizyczne wyjaśnia, że każdej sile towarzyszy reakcja, tj. druga siła równa co do wielkości pierwszej i przeciwna do jej kierunku.

Ta zasada nie pozwala nam zbudować swobodnie latającego śmigłowca z jednym tylko śmigłem. Jeśli np. w prawo kręciłoby się śmigło, to natychmiast w lewo kręciłby się cały model. Możemy temu zapobiec przez wbudowanie dodatkowego małego śmigła na ogonie, które przeciwdziałać będzie obrotom kadłuba. Prostszym rozwiązaniem będzie zastosowanie dwóch śmigieł ustawionych poziomo, lecz obracających się w przeciwnych kierunkach. Budowę latającego modelu wyjaśniono na rys. 140. Na listewce 1 są osadzone dwie pionowe rurki 2a i 26. Rurki takie skleimy z kilku warstw zwiniętego papieru. Guma modelarska 3 na dole jest zaczepiona na listewce J, natomiast u góry na osi śmigła 4. Oś przechodzi przez dwa sklejone krążki cienkiej sklejki 5, koralik 6, a na końcu jest wciśnięta w piastę 7. Śmigła 8 i piasty 7 wykonujemy według opisu poprzedniego modelu pamiętając o tym. że jedno śmigło jest lewoskrętne, a drugie prawoskrętne.

Części podwozia do osadzenia kół przednich i koła tylnego wyginamy z cienkiego drutu aluminiowego, a kola zrobimy z plasterków korka. Cały model powinien być bardzo lekki, ponieważ ma to decydujący wpływ na efekt latania.

Kabinę przednią wraz z pilotem, część środkową oraz ogon wycinamy z brystolu i przyklejamy do pionowych rurek 2a i 26.

Po nakręceniu śmigieł (jednego w lewo, drugiego w prawo), jedną ręką przytrzymujemy śmigła, a drugą model u dołu. Najpierw należy zwolnić śmigła, a dopiero potem cały model.

Budowanie swobodnie latających modeli śmigłowców jest jedną z najciekawszych zabaw, umożliwiających przeprowadzenie licznych ekspery-

114