img224 (19)

X 2 2. PODSTAWY PSZCZELNICTWA

Jednakowoż w ubogo pożytkowych terenach, gdzie uprawia się dużo ryżu, jak na przykład na Bali, czy w Indonezji, rodziny A.mellijera w krótkim czasie giną. Niewielkie rodzinki A.cerana natomiast, zupełnie dobrze przeżywają i gromadzą miód / pojawiających się niewielkich pożytków (Woyke nieopublikowane).

2.1.2.3. Czerwona pszczoła z Borneo, Apis koschevnikovi

Gatunek ten nazwany został na cześć znanego rosyjskiego zoologa G.A. Ko-żewnikowa, odkrywcy gruczołów aparatu żądłowego. Szczególną cechą A.ko-schevnikovi są jej czerwono ubarwione włoski. Występują one na odwłoku, a także na odnóżach, gdzie widoczne jest długie owłosienie. Szczególnie uderzające jest całkiem jasne ubarwienie krętarza i uda. Jedynie głowa i grzbietowa część tułowia jest ciemna. Szczególny efekt daje połączenie świecącego, czerwonozło-tego paska, występującego na ostatnim pierścieniu tułowia z pozostałą, ciemną częścią tułowia. Brzuszna strona odwłoka jest złota. Skrzydła są nieco zadymione, jak u pszczoły olbrzymiej. Ogólnie pszczoły robotnice są podobne do A.cerana: \ak one mają czwarty tergit z rąbkiem filcowym oraz użytkowanie mniejszego skrzydła. Indeks kubitalny przekracza 7,0. Podczas gdy najwyższe wartości tej cechy u A.cerana w Japonii wynoszą 6,4. Ostatecznie cechą dowodzącą, iż mamy do czynienia z nowym gatunkiem pszczoły, jest odbiegająca od typu pszczoły wschodniej forma aparatu kopulacyjnego. Górne różki są ukształtowane w małe kuleczki. Uwłosienie trutni jest także czerwono brązowe. Ubarwienie matek i trutni tej pszczoły po raz pierwszy opisał Woyke (1997). Wszystkie trzy postacie mają brązowe pasy na tylnej części tergitów (Ryc. 2.1.2.3.a.). Przednia część tergitów jest u robotnic pomarańczowa, a u matek i trutni czerwono brązowa. Ekspresja, czyli wyrażenie ubarwienia u tej pszczoły jest najważniejszą cechą odróżniającą ją od podobnej A.cerana, gdzie robotnice mają żółte pasy na odwłoku a matki i trutnie są całe czarne.

Wieloletnie obserwacje czerwonej pszczoły w Północnym Borneo (Sabah) pozwoliły na stwierdzenie, że jest to najbardziej łagodna pszczoła na świecie. Tak przynajmniej określili ją pszczelarze, którzy prowadzili te obserwacje, uczestnicząc w pewnym programie badawczym. Ule można otwierać bez użycia dymu, czy stosowania siatki ochronnej, chociaż zachowanie osobników na plastrze jest nerwowe, a pszczoły są rozbiegane. Liczebność rodzin jest podobna do A.cerana, sześć małych plastrów (17 x 32,5 cm) wystarcza im jako gniazdo, a większe ule rodziny bardzo szybko porzucają. Zjawisko to jest bardzo często obserwowane u tej pszczoły, podczas gdy normalne roje (rozmnożenio-we) nie występują. Pomimo bardzo ograniczonego zachowania obronnego (bardzo mało strażniczek przy wylocie), rodzinki prawie nie są rabowane. Jednak czerwone pszczoły są przyczyną wywoływania rabunków w rodzinach

A p i s koschevnikovi

Hyc. 2.I.2.3.H. Ubarwienie robotnic (a, b, 1-5), matki (c, e) i trutnia (d, f) A.koschevnikovi oraz tułowia robotnicy (g) widok z boku (wg Woyke)