img239 (11)

Świat Celtów 25

choć zdobycie umiejętności obróbki żelaza na początku kultury halsztackiej w ósmym wieku p.n.e., ułatwiło im wędrówki i liczne grupy Celtów z terenów przeludnionych bezkarnie przemieszczały się we wszystkich kierunkach. W swej mobilności Celtowie nie różnili się od wczesnych kolonizatorów greckich czy późniejszych rzymskich, germańskich i słowiańskich. Zarówno w Grecjii, jak i Rzymie, gdy liczba mieszkańców stawała się zbyt duża, wypędzano dwudziestoletnich młodzieńców, którzy mogli udać się dokądkolwiek i założyć nową społeczność. Historyk rzymski Liwiusz (Titus Livius, 59 p.n.e. - 17 n.e.) właśnie ową zasadą „świętego źródła”, ver sacrum, tłumaczył początkowe migracje Celtów do północnej Italii.

Jedną z ważniejszych umiejętności, którą posiedli Celtowie, była budowa dróg. Część badaczy podważała swego czasu tę informację, ale najnowsze znaleziska archeologiczne udowodniły istnienie skomplikowanej sieci celtyckich dróg. Mit o Rzymianach budowniczych dróg zaczyna powoli zajmować odpowiednie miejsce, a badacze przyjmują wreszcie do wiadomości argumenty

0    celtyckim pochodzeniu wielu łacińskich słów związanych z transportem. Wykazałem już w jednej z moich poprzednich książek, The Celtic Empire (Celtyckie imperium, 1990), że przekonujące dowody dla tych, którzy chcieli szukać, zawsze były dostępne, zwłaszcza w pismach Juliusza Cezara.

Znaleziska archeologiczne dostarczyły także dane potwierdzające zamożność starożytnej wspólnoty rolniczej Celtów. Ich wyszukana sztuka, wyroby garncarskie, biżuteria, ozdobne emalie, a także wyroby z metalu znajdowały uznanie w starożytnym świecie śródziemnomorskim. W pierwszym wieku p.n.e., przed próbą podboju Brytanii, wielkim powodzeniem cieszyły się w Rzymie brytyjskie wyroby wełniane, zwłaszcza wełniane płaszcze (sagi). Ten przykład wykazuje, jak bardzo tendencyjnie Juliusz Cezar sporządził swój opis Brytanii, gdy twierdził, że brytyjscy Celtowie nie mają pojęcia o tkaniu.

Celtowie używali do budowy miejscowego materiału, zazwyczaj drewna, ale czasami również kamienia, wykazując się dużymi umiejętnościami i znajomością architektury. Jak to przedstawiłem w A Guide to Early Celtic Remains in Britain (Przewodnik po celtyckich starożytnościach w Brytanii), szczególnie w Brytanii przetrwało dużo budowli kamiennych pochodzących z wieków IV—II p.n.e. Wysokość jednej z tych struktur wynosi 12 metrów, w wejściach posiada belki poprzeczne, a zwężające się do środka mury osiągają w niektórych miejscach grubość prawie 5 metrów, w środku znajdują się pozostałości izb, galerii

1    schodów.

Społeczność celtycka charakteryzowała się organizacją plemienną, co było wspólną cechą wczesnych społeczności indoeuropejskich. Pod względem wielkości plemiona różniły się dość znacznie. Helwetowie, których nazwa przetrwała w dzisiejszej Szwajcarii, liczyli 390 tysięcy osób, gdy rozpoczęli swoje migracje.

Celtycki system prawa, przekazywany ustnie z pokolenia na pokolenie, wykazuje fascynujące zbieżności z systemem hinduskim, co świadczy