img233 (11)

V

I

V

I

19

Świat Celtów

po zwycięstwie nad rzeką Allią, wojska Celtów dotarły do Rzymu i opuściły miasto dopiero po uzyskaniu od Rzymian znacznego okupu.

Celtowie wędrowali również na wschód. W roku 366 p.n.e. celtyccy najemnicy walczyli po stronie Sparty przeciw Tebom i odegrali w tej wojnie decydującą rolę. Duże grupy Celtów posuwały się wzdłuż doliny Dunaju i dotarły do Karpat, zakładając po drodze osady. Wkrótce Celtowie znaleźli się na północnych granicach Macedonii i Aleksander Wielki wyruszył w 335/334 roku p.n.e. na północ, by spotkać celtyckich dowódców nad brzegami Dunaju i negocjować z nimi układ pokojowy. Po śmierci Aleksandra celtyccy wodzowie uznali, że układ przestał obowiązywać, i w 298 r. p.n.e., pod wodzą Cambaulesa zdobyli i zasiedlili Trację. W 280 r. p.n.e. trzy armie celtyckie stacjonowały u północnych granic Macedonii. W następnym roku jedna z tych armii, pod wodzą Bolgiosa, pokonała Macedończyków. W czasie walki poległ Ptolemeusz Ceraunos, następca Aleksandra i swego czasu jego ulubiony generał. Inna armia celtycka, dowodzona przez Brennosa i Acichoriosa, dotarła do półwyspu greckiego i pokonała pod Termopilami armię greckich miast dowodzoną przez Callippusa z Aten. Celtowie złupili w Delfach świątynię, w której zasiadała Pytia, wieszczka i kapłanka Apollina.

Z niewytłumaczonych powodów Celtowie wstrzymali podbój. Ich przywódca Brennos popełnił samobójstwo, a łączone armie rozpadły się. Niektóre oddziały wycofały się na terytoria celtyckie, unosząc ze sobą skarb Delf, odnaleziony później przez Rzymian niedaleko Tuluzy. Inne oddziały zostały pokonane przez Antygonosa Gonatasa, nowego władcę Macedonii. Około dwudziestu tysięcy celtyckich wojowników z rodzinami skłoniono, by przeprawili się do Azji Mniejszej (dzisiejszej Turcji) i służyli Nikomedesowi, królowi Bitynii, w walce przeciw Antiochowi z Syrii. W końcu Celtowie ci osiedli w Azji Mniejszej, założyli państewko Galację i stali się pierwszym celtyckim narodem, nawróconym na chrześcijaństwo przez Pawła z Tarsu. To właśnie do celtyckich Galatów skierowany jest słynny List świętego Pawła. Późniejsze migracje celtyckie wzmocniły osadnictwo w tym rejonie.

W Grecji cztery tysiące wojowników celtyckich wraz z rodzinami przeszło na służbę do Ptolemeusza II, króla Egiptu. Jeszcze inni zaciągnęli się do wojsk różnych władców, z Kartaginy, Syrakuz, a nawet Syrii.

Waleczność Celtów była w świecie starożytnym przysłowiowa, Arystoteles twierdził, że nie obawiali się oni niczego - „ani trzęsienia ziemi, ani fal”². Pisarze antyczni mieli wiele do powiedzenia o wojennej taktyce Celtów, którzy sprawdzali się zwłaszcza jako kawaleria. Ponadto dysponowali doskonalszymi

^: Arystoteles tak pisze w Etyce Nikomachejskiej (Księga III, rozdz. 7) o grzeszących nadmiarem męstwa: „ten, kto to czyni z braku obawy, nie posiada nazwy... można by go nazwać szalonym lub nieczułym, gdyby, jak się to mówi o Keltach, nie obawiał się niczego - ani trzęsienia ziemi, ani wzburzonych fal morskich”, tł. Daniela Gromska, Warszawa 1982, str. 100 (przyp. tłum.).