img267 (6)

W pracach poświęconych fonetyce hiszpańskiej stosuje się dwa rodzaje opisów spółgłosek. W pierwszym przypadku kryterium klasyfikacyjnym jest miejsce artykulacji. Przykładem takiego opisu może być Manuał de pronunciación espańola, którego autorem jest T. Navarro Tomas (patrz rozdział poświęcony samogłoskom). Drugi opis przeprowadza się w oparciu o sposób artykulacji spółgłosek. Taką właśnie metodę stosują A. Quilis i Joseph A. Fernandez w monografii, o której była mowa wyżej.

Stosowana przez nas kolejność prezentacji spółgłosek jest uzasadniona względami dydaktycznymi. Nie ulega wątpliwości, że dla studentów polskich niektóre głoski są łatwiejsze do wymówienia, inne zaś będą sprawiały mniejsze łub większe kłopoty. Należy zatem zachować pewną progresję w prezentacji elementów łatwiejszych i trudniejszych. Ponadto przedstawiamy razem alofony jednego fonemu, a także głoski, których artykulacje mają pewne cechy wspólne. Porównanie niektórych elementów ułatwia bowiem percepcję i systematyzację materiału.

3.0. [p, t, k], [f], [c]*

Sposób i miejsce artykulacji hiszpańskich głosek [p, t, k, f] są w zasadzie takie same jak analogicznych spółgłosek języka polskiego.

Przy wymawianiu [c] najpierw następuje zwarcie środkowej części grzbietu języka z podniebieniem twardym, a następnie, na skutek gwałtownego odłączenia się języka, powstaje szczelina:

* Możliwe jest użycie także 2 innych znaków: [tf], stosowanego w transkrypcji międzynarodowej i [ć], używanego przez niektórych autorów hiszpańskich.

Artykulacja [c] jest podobna do artykulacji polskiej głoski [ć] — także zwarto-szczelinowej, twardopodniebiennej i średniojęzykowej — wymawianej w wyrazach typu cichy. Natomiast polska spółgłoska [ć] — np. jak w wyrazie czas — ma inne brzmienie ze względu na miejsce artykulacji: jest ona bowiem przednio-językowo-dziąsłowa. Różnicę między [c] a [5] można stwierdzić, porównując np. brzmienie hiszp. cheąue [ceke] i poi. czek [ćek]. Podobnie do hiszpańskiego [c] wymawiane są także w języku polskim afrykaty w obcych wyrazach typu wł. cicerone.

Ćwiczenia

Powtórzyć za lektorem następujące wyrazy:

1.    [p, t, k, f]

apto [apto], ąucpo [kępo], arie [arte], fama [fama], pata [pata], capa [kapa], cafe [ka\'b],felpa [felpa], lopo [tópo\,fuerte [fwerte],/o/o [foto], faca [faka], factura [faktura], neofito [neofito], difunto [difunto], fino [lino], finta [finta], fele [flete], olfalo [olfato], pepino [pepino], patata [patata], papa [papa], poco [póko], apócope [apókope], apunte [apunte],' opera [opera], pico [piko], pino [pino], łapa [tapa], trapo [trapo], pelo [pelo], copa [kopa], mapa [mapa], toca [tóka], pepe [pepe], te [te], tapete [tapete], aniate [amate], carna [kama], carta [karta], foca [foka], fofo [fófo], foco [foko], culpa [kulpa], culto [kulto], boca [bóka], pana [pana], cala [kata], colo [koto], mata [mata], matę [matę], lipo [tipo], Quito [kito], trato [trato], gala [gata], goto [gato], cuna [kuna], puenle [pwente], punto [punto], cuota [kwota], feo [feo], bota [bota], atun [atun], gola [góta], luno [tuno], luna [tuna], cuneta [kuneta], coco [koko]. Paco [pako], acto [akto].

2.    [c]

cha [ca], che [ce], cliacha [caca], chacota [cakóta], cltacho [caco], chamaco [camako], champii [campu], cliancha [canjca], chapa [capa], chaąuela [caketa], charca [carka], charco [carko], charpa [carpa], chato [cato], che co [ceko], chepa [cepa], chica [cika], chicoth [cikóta], chicha [cica], cliino [dno], chila [cita], choco [cóko], chocho [coco], chocha [cóca], cltopo [cópo], choąue [cóke], clioto [cóto], cliucho [cuco], cliueca [cweka], chufa [cufaj, chupa [cupa], chupeta [cupeta], chupete [cupete], facha [faca], fecha [fćca], Jecho [feco], gacko [gaco], hacha [aca], liaclie

3 — Fonetyka liis/psńjfco 33