img359

(

Czasownik

9.5.3 Tworzenie aspektów

• Są trzy główne sposoby tworzenia czasownika dokonanego z formy czasownika niedokonanego:

a) wstawienie przedrostka; jest ich około dwudziestu:

patrzeć - popatrzeć

CMOTpŚTb - nOCMOTpŚTb

b) zastąpienie w przyrostku samogłoski -a-, która w takich przypadkach jest akcentowana, przez samogłoskę -M-, również akcentowaną:

nocTynaTb - nocTynńtb postępować - postąpić

c) użycie innego tematu:

kłaść - położyć

Knacrb - nonowńTb

Poza tym tworzy się też od form dokonanych formy niedokonane, przy czym jest bardzo dużo sposobów ich tworzenia.

9.6 Czasy

Czasownik w języku rosyjskim ma trzy czasy: czas teraźniejszy, przeszły i przyszły.

9.6.1 Koniugacja -e-

•    Bezokolicznik:    nuraib (czytać)

•    Czas teraźniejszy: s uwato    Mbi umaeM

• Czas przeszły:

Czas przeszły nie ma końcówek osobowych, lecz w liczbie pojedynczej końcówki rodzajowe, a w liczbie mnogiej końcówkę wspólną dla wszystkich rodzajów:

a nkrraji m a nmana ż

Tbl LIMTŚJ1 m

tu nnrana ż oh nnTa/i m OHa nmana ż ohó wrano n

Czasownik

• Czas przyszły:

W celu utworzenia czasu przyszłego czasownika niedokonanego stawiamy przed bezokolicznikiem formę osobową czasownika posiłkowego 6biTb (być) w czasie przyszłym:

fl	óyAy
Tbl	Syweiub		Mbi SyfleM
OH		• MMTŚTb	Bbi óyfleTe
ohś OHÓ	SyAeT		ohm óyAyr

urnaTb

9.6.2 Koniugacja -u-

• Bezokolicznik: MMpMTb (pojednać)

MMpk)

MMpMLUb

MMpiźrr

MMpMM

MMpMTe

MMpflT

• Czas teraźniejszy: a

Tbl

OH

ohś

OHÓ

Mbl

Bbl

OHM

• Czas przeszły:    oh mmpmji

ohś MMpnjia OHÓ MMpMJlO OHM MMpMJlM

9.7 Tryb rozkazujący

Tryb rozkazujący tworzymy od formy 3. osoby liczby mnogiej czasu teraźniejszego; w miejsce końcówek osobowych -yr, -iot, -ai\ -rt wstawiamy końcówki trybu rozkazującego:

n) -m, -MTe, jeśli temat kończy się na samogłoskę;

umaTb - mmtśiot - MHTaŃjTe)!    czytaj!, czytajcie!, niech Pan czyta!

b)    -m, -wre, jeśli temat kończy się na jedną lub więcej spółgłosek i bezokolicznik akcentowany jest na końcówkę:

matm - MflyT - mam (Te)!    idź!, idźcie!, niech Pan idzie!

c)    -b, -bie, jeśli temat kończy się na spółgłoskę, a w bezokoliczniku akcentowany jest temat:

BepnTb - BepaT - BŚpb(Te)l    uwierz!, uwierzcie!, niech Pan uwierzy!

d)    -m, -MTe, jeśli temat kończy się na dwie lub więcej spółgłosek, a w bezokoliczniku akcentowany jest temat:

nÓMHMTb - nÓMHRT - nÓMHn(Te)l

pamiętaj!, pamiętajcie!, niech Pan pamięta!