img881 (3)

70 Aspekty mitu

dów nadejście Mesjasza oznaczać ma Koniec Świata i przywrócenie Raju. Dla chrześcijan Koniec Świata ma poprzedzić powtórne nadejście Chrystusa i Sąd Ostateczny. Jednak zarówno dla jednych, jak i dla drugich tryumf Historii Świętej — którego przejawem będzie Koniec Świata — oznacza w pewnym sensie przywrócenie Raju. Prorocy głoszą, że Kosmos zostanie odnowiony: pojawią się nowe Niebo i nowa Ziemia. Tak jak niegdyś w ogrodach Edenu, wszystkiego będzie w bród¹. Dzikie zwierzęta żyć będą w zgodzie jedno z drugim „i mały chłopiec będzie je poganiał”². Kalectwa i choroby znikną na zawsze: chromy wyskoczy jak jeleń, uszy głuchych się otworzą, ustąpi smutek i wzdychanie³. Nowy Izrael powstanie na górze Syjon, ponieważ Raj usytuowany był w górach⁴. Również dla chrześcijan najważniejszymi przejawami eschatonu są całkowita odnowa Kosmosu i przywrócenie Raju. Napisane jest w Apokalipsie św. Jana (XXI, 1-5):

i ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły... I usłyszałem donośny głos mówiący od tronu: ... a śmierci już odtąd nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już [odtąd] nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły. I rzekł Zasiadający na tronie: Oto czynię wszystko nowe⁵.

Nowe Stworzenie musi jednak nastąpić na gruzach poprzedniego. Wyobrażenie końcowej katastrofy przypomina hinduskie opisy zniszczenia Wszechświata. Nadejdzie susza i powszechny głód, i dni będą policzone⁶, okres bezpośrednio poprzedzający Koniec upłynie zaś pod znakiem Antychrysta. Lecz Chrystus nadejdzie i ogniem oczyści Świat. Jak opisuje Efrem Syryjczyk:

Morza zahuczą, a potem wyschną, niebo i ziemia rozpadną się, wszędzie snuć będzie się dym i ciemność. Przez czterdzieści dni Pan będzie słał ogień na ziemię, aby oczyścić ją z brudu rozpusty i grzechu⁷.

O niszczycielskim ogniu wspomina się tylko raz w Nowym Testamencie— w II Liście św. Piotra (III, 6-14). Stanowi on jednak ważny element w wyroczniach Sybilińskich, w stoi-cyzmie i późniejszej literaturze chrześcijańskiej. Najprawdopodobniej jest to zresztą symbol pochodzenia irańskiego⁸.

Do pewnego stopnia panowanie Antychrysta równoznaczne jest z powrotem do Chaosu. Z jednej bowiem strony Antychryst przedstawiany jest pod postacią smoka lub demona⁹, co przypomina dawny mit o walce między Bogiem a Smokiem, która toczyła się na początku, przed Stworzeniem Świata i ma zostać wznowiona na końcu, z drugiej zaś, jeśli Antychrysta uznamy za fałszywego Mesjasza, jego królestwo oznaczać będzie odwrócenie hierarchii wartości społecznych, moralnych i religijnych; inaczej mówiąc, powrót Chaosu. Na przestrzeni dziejów za Antychrysta uznawano różne postacie historyczne, od Nerona do Papieża (uważał tak Luter). Należy podkreślić, że choć niektóre szczególnie tragiczne epoki historyczne uznawano za zdominowane przez Antychrysta, to jednak nigdy nie tracono nadziei, że jego królestwo jest zna-

1

   Am IX, 13 i nast.; Iz. XXX, 23 i nast.; XXXV, 1, 2, 7; LXV, 17; LXVI, 22; Oz I, 10; II, 18 i nasi.; Za VIII, 12; Ez XXXIV, 14,27; XXXVI, 9 i nast., XXX, 35.

2

   Iz XI. 6. Przełożył o. Józef Paściak OP. Biblia Tysiąclecia. [Przyp. tłum.]

3

   Iz XXX, 19; XXXV, 3 i nast.

4

   Iz XXXV. 10; Ps XLVIII, 2.

5

   Przełożył o. Augustyn Jankowski OSB. Biblia Tysiąclecia. [Przyp. tłum.]

6

   Zob. W. Bousset, The Antichrist Legend. London 1896, s. 195 i nast., s. 218 i nast.

7

   F.frcm Syryjczyk cytowany przez Bousseta, w: tegoż, The Anti-clirist Legend, dz. cyt., s. 238.

8

   Por. Eliadc, Le Mythe de I 'Eternel Retour, dz. cyt., s. 185 i nast.

9

   Por. Bousset. The Antichrist Legend, dz. cyt., s. 145 i nasi.; por. także R. Mayer, Die biblische Vorstellung vom Weltenbrand. Bonn 1957.