Drzewo życia9

jedynie na początku, przed stworzeniem. Powrót do lego stanu oznaczać będzie koniec świata, koniec strefy środkowej kosmosu i życia, ponieważ warunkiem ich istnienia jest właśnie rozdzielenie Boga i Diabła.

Wszystkie wywodzące się od Boga i Diabła istoty przejęły od nich w jakimś stopniu cechy im właściwe. Tak jak ziemia, będąca dziełem współpracy obu bóstw. W przeciwieństwie do bezwzględnej opozycji stwórców, boscy i diabelscy pomocnicy uwikłani są we wzajemne związki i opozycje. I to decyduje o możliwości trwania życia na ziemi — w środkowej strefie świata. W uproszczeniu sytuacja ta przedstawia się jeszcze wyraźniej (schemat 5).

BÓG-OSM

(+)

(-)

D/A8ŁŁ-W0DA

ISTOTY PiDFjHDWŁADKE

oausTthanaaczM

(++-)

2IŁMIA

(+-)

(--

SHDAh DIABŁY

AtwtJYczMo-cmomcm

Schemat 5

Tyle można wywnioskować z mitu i wiążących się z nim wierzeń. Chociaż dostarczają one przejrzystego i względnie spójnego obrazu świata, pozostawiają też niemało niejasności. Przykładem choćby kilkakrotnie wspomniane drzewo lub góra kosmiczna. Nie występują one w żadnej z wersji mitu, ale pojawiają się w innych wierzeniach, okazując się bardzo istotnymi elementami dla zrozumienia ludowej wizji świata. Ta i inne nie-

62