Drzewo życia 1

nie na opisywany przez siebie stan rzeczy. Apelowali o rejestrowanie tradycyjnych przejawów kultury ludowej oraz gorąco zachęcali do podtrzymywania tradycji, zachowania starych zwyczajów, obrzędów i folkloru. Identyczne głosy zdarza się słyszeć jeszcze obecnie. Czyżby trwający od lat niepokój był nieuzasadniony?

Obserwowane przez dziesiątki lat zanikanie tradycyjnych form kultury chłopskiej jest faktem nie podlegającym dyskusji. Jak każda inna kultura ulegała ona ciągłym przemianom i proces ten trwa nadal, bardzo przyspieszony po drugiej wojnie na skutek coraz ściślejszego włączania wsi w ramy gospodarki i kultury ogólnonarodowej. Z czasem obok dramatycznych konstatacji jej obumierania pojawiła się świadomość, że kultura ludowa nie stanowiła nigdy jednolitego i zamkniętego systemu, który może nagle zaniknąć. Ów pozorny zanik kultury w rzeczywistości był jedynie zanikiem dawnych wierzeń, zwyczajów i obrzędów, znamionującym przeobrażenia dokonujące się w łonie warstwy chłopskiej. W miejsce starych pojawiły się inne formy kulturowe, nowe treści. Tradycyjna kultura ludowa traciła swoją oryginalność, ustępując miejsca formacji kulturowej zbliżonej bardzo do kultury miejskiej *.

Dążenie do utrwalania najbardziej barwnych i widowiskowych form kulturowych, a nawet reaktywowanie tych, które od dawna zaginęły spowodowało ukształtowanie się specyficznego zjawiska. Jakby równolegle z modernizacją i urbanizacją wsi rosło zainteresowanie jej tradycyjną kulturą, przede wszystkim tańcami, pieśnią, muzyką, strojem, sztuką, wreszcie obrzędami. Dla zjawiska tego, dziś widocznego w pełnej okazałości, ukuto termin „folkloryzm” wskazujący na niewątpliwe

¹ Por. K. Dobrowolski: Studia nad życiem społecznym i kulturą. Wrocław—Warszawa—Kraków 1966.

204