CCF20141124000

Układ oddechowy

Oddychanie jest jednym z najważniejszych przejawów życia i polega na pobieraniu przez żywą istotę tlenu z atmosfery i oddawaniu do niej dwutlenku węgla, Tlen, zawarty w powietrzu, jest niezbędny do uzyskiwania przez niemal każdy żywy organizm życiowej energii. Kręgowce, szczególnie zaś ssaki, w tym człowiek, ze względu na swą skomplikowaną wielonarządową budowę muszą mieć osobny system - układ oddechowy -zapewniający sprawne dostarczanie tlenu do tkanek i oddawanie stamtąd do atmosfery dwutlenku węgla (jest to \"oddychanie zewnętrzne\", w odróżnieniu od \"wewnętrznego\", które ma miejsce w tkankach).

Funkcje układu i dróg oddechowych

Zadaniem układu oddechowego w organizmie jest dostarczanie tlenu z płuc do naczyń krwionośnych, wydalanie dwutlenku węgla i pary wodnej, zabezpieczenie doróg oddechowych i płuc przed drobnoustrojami oraz zanieczyszczeniami z powietrza, a także wytwarzanie dźwięków mowy.

Drogi oddechowe mają na celu oczyszczenie, ogrzewanie i nawilżanie powietrza dostającego się do płuc. W tym celu pokryte są specjalnym nabłonkiem migawkowym.

Budowa i czynności układu oddechowego

Układ oddechowy składa się z dróg oddechowych:

•    górnych - jamy nosowej i gardła

•    dolnych - krtani, tchawicy, dwóch dużych oskrzeli oraz wewnątrzpłucnego drzewa oskrzelowego i płuc Charakterystyka poszczególnych narządów i procesów podczas oddychania:

a)    Jama nosowa

-    podzielona na 2 połowy przegrodą zbudowaną za kości i chrząstki,

-    wokół jamę nosowej znajdują się przestrzenie wypełnione powietrzem tzw. zatoki oboczne nosa,

-    od tyłu jama nosowa łącze się poprzez nozdrza tylne z jamą gardła,

-    wysłana jest nabłonkiem migawkowym, zawierającym liczne gruczoły śluzowe oraz receptory wrażliwe na zapach,

-    oprócz rzęsek, które falując ku ujściu wyrzucają na zewnątrz zanieczyszczenia powietrza (kurz), znajdują się włosy, które zatrzymują większe zanieczyszczenia, usuwane poza organizm podczas kichania,

-    powietrze w jamie nosowej jest:

•    oczyszczone

•    nawilżone

•    ogrzewane

b)    Gardło

-    ściany gardła zbudowane są z mięśni,

-    łączy się z:

•    jamą ustną

•    jamą nosową

•    krtanią

•    uchem środkowym (za pośrednictwem trąbki Eustachiusza)

-    w czasie snu u niektórych osób mięśnie te mogą się nadmiernie rozluźnić, zwężając światło gardła, co podczas wdechu powoduje chrapanie (chrapanie powoduje niedotlenienie organizmu)

c)    Krtań

-    łączy gardło z tchawicą,

-    odpowiedzialna jest za wytwarzanie mowy,

-    zbudowana jest z 9 chrząstek. Największą z nich jest chrząstka tarczowata. Duże rozmiary osiąga również chrząstka nagłośniowa (jej fałd zamyka wejście do krtani, chroniąc przed zakrztuszeniem podczas połykania kęsów pokarmowych)

-    trzy pary parzystych, małych chrząstek wraz z wiązadłami tworzą aparat mowy w części krtani, zwanej głośnią.

d) Tchawica