Drzewo życia3

cepcją kosmogoniczną głoszoną przez ten odłam chrześcijaństwa. Bogomiłowie wierzyli bowiem, że Chrystus i Szatan byli braćmi. Szatan pierworodnym, Chrystus zaś drugim synem Boga. Cały świat materialny miał zostać stworzony przez Szatana. W związku z tym wszelkie panujące na ziemi zło uznali bogomiłowie za jego dzieło i konsekwentnie rezygnowali z dóbr doczesnych, występowali przeciw własności prywatnej, władzy zarówno świeckiej, jak i duchownej, zakonom i kultowi.

Trzeba jednak powiedzieć, że jeśli nawet wierzenia bogomiłów wpłynęły w jakimś stopniu na ukształtowanie się mitu ludowego, to jego XIX-wieczna postać, w której Bóg uczestniczy w stworzeniu świata na równi z Diabłem, nie ma już owej wartościującej wymowy, tak charakterystycznej dla domniemanego pierwowzoru.

Dość szybko wysunięto kolejną hipotezę. Tym razem kolebką mitu miała być Azja środkowa, skąd migrujące przed tysiącami lat ludy przeniosły go na inne obszary, nawet za ocean, do Ameryki, gdzie w końcu minionego stulecia, zupełnie niespodziewanie, stwierdzono istnienie podobnych mitów wśród niektórych plemion indiańskich. Brak dostatecznych argumentów za którymkolwiek z tych przypuszczeń szybko zniechęcił badaczy i problem mitu zniknął na kilka dziesięcioleci z pola ich zainteresowań. Dziś, dzięki wieloletnim badaniom etnologicznym i religioznawczym, wiemy, że zasadniczy motyw mitu — stworzenia świata przez dwa przeciwstawne bóstwa — znany jest także na innych kontynentach. Należy on do grupy wątków mitologicznych dość powszechnie pojawiających się w kulturze ludzkiej.

Bezowocne próby odnalezienia źródła mitu przesłoniły zupełnie fakt, że skoro istniał on wśród różnych

26