img953

Trwają badania nad językiem oficjalnym, a w ich zakres wchodzą także po części badania nad językiem środków masowego przekazu. Na podstawie dotychczasowych prac²³, a także moich obserwacji można wskazać na następujące cechy języka oficjalnego:

1)    w zakresie fonetyki: a) przesunięcia akcentowe, a zwłaszcza tendencja do używania akcentu inicjalnego w przemówieniach i innych wystąpieniach publicznych, b) wariantywna wymowa nosówek, poczynając od tzw. wymowy ortograficznej, ~Sf kończąc na regionalno-gwarowych realizacja typu chodzo, z młodzieżo polsko, chodzom, z młodzieżom pol-skom²⁴;

2)    w zakresie fleksji: a) skłonność do tworzenia form liczby mnogiej rzeczownika; Antonina Grybosiowa pisze: „W odmianie nieoficjalnej mówimy na przykład o czyjeś inicjatywie, w odmianie oficjalnej —

0    naszych polskich inicjatywach w ONZ, tak też używamy pluralnych form napięcia (na arenie międzynarodowej), obciążenia (budżetowe), oddziaływania (efektywne), pociągnięcia (całościowe), więzi (braterskie, międzynarodowe) itp.”²⁵, por. także inne formy typu: treści, moce (przerobowe), zagrożenia, wybory, postawy itp., b) nieodmienność nazwisk

1    nazw geograficznych, w tym też apozycje typu w mieście Kaliszu, w gminie Brzesko itp., przy czym zdaniem A. Grybosiowej „afleksyj-ność onomastików jest innowacją uzasadnioną, spełniającą funkcję dys-tynktywną”²⁶, c) wysoka częstotliwość formy 1 os. 1. mn. czasowników

²³    Por. np. prace, które zostały uwzględnione w tej części rozprawy: J. Bralczyk: O języku polskiej propagandy politycznej. W: Współczesna polszczyzna..., s. 336—354; tenże: O frazeologii politycznej. „Zeszyty Prasoznawcze” 1979, nr 2, s. 31—40, tenże: O języku naszej propagandy. „Zeszyty Prasoznawcze” 1981, nr 3, s. 11—12; M. Głowiński: Trzeba mówić o nowomowie. „Student” 1980, nr 25, s. 1, 10—11; M. Honowska: Język prasy osobliwy twór socjalny. „Biuletyn PTJ” 1972, z. XXX, s. 61—66; W. Pisarek: Frekwencja wyrazów w prasie. Wiadomości — komentarze — reportaże. Kraków 1972; tenże: Funkcje perswazyjne języka w prasie. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji PAN w Krakowie. T. XIX. Kraków 1975, s. 83—84; tenże: Retoryka dziennikarska. Kraków 1975; J. Pod-racki, G. Walczak: Język w radiu i telewizji. „Poradnik Językowy” 1957, s. 310—317; A. Grybosiowa: Językowe wyznaczniki oficjalności aktu mowy w audycjach radiowych i telewizyjnych. W: Współczesna polszczyzna i jej odmiany. Red. H. Wróbel. Katowice 1980, s. 48—55; tejże: Wpływ sytuacji na strukturę gramatyczną tekstu informacji radiowej, prasowej i telewizyjnej. W: So-cjolingwistyka. Red. W. Lubas. T. 5. Warszawa—Katowice—Kraków 1983; tej-ż e: Funkcje morfemów liczby mnogiej rzeczownika w języku prasy, radia i telewizji. W: Studia i szkice o współczesnej polszczyźnie. Red. H. Wróbel. Katowice 1982, s. 15—22.

²⁴    Jest to zjawisko rozleglejsze, typowo warszawskie, szerzące się jednak poprzez środki masowego przekazu.

²⁵    A. Grybosiowa: Funkcje morfemów..., s. 18.

²⁶    A. Grybosiowa: Norma i uzus w powojennej fleksji nazw własnych. „Studia Polonistyczne” IX, 1981, s. 147.

69