IMG29 (16)

44 H Mir.KI KWICZ

VI

Na jakich ludziach Ojczyzna Wasza największe pokładała nadzieje i doląd pokłada?

Nic na ludziach, którzy najpiękniej ubierali się i tańczyli, i najlepszą mieli kuchnię, bo największa część tych ludzi nic miała w sobie Miłości Ojczyzny, jiio Ani na ludziach, którzy dawniej wojny robili i wyuczyli się najlepiej maszerować i szykować, i rozprawiać o wojnie, i książki wojenne pisać, bo

28 czerwcu 1832 r. sławne przemówienie w nhronic Polski, w którym nazwał cara Mikołaja złoczyńcą (u miscrranl), co wywołało konsternację przedstawicieli rządu angielskiego. Węgry — sprawa polska była na Węgrzech bardzo popularna. Podczas powstania listopadowego silna była agitacja na rzecz pomocy Połakom, domagano 'się nawet wypowiedzenia wojny Rosji. Odezwę dziękczynną do Węgrów wydal w lipcu 1831 sejm powstańczy. Na emigracji z Adresem... do sejmu węgierskiego, przestrzegającym przed caratem jako wspólnym wrogiem, wystąpił Komitet Lelewela 16 grudnia 1832 r. Mickiewicz, który adres ten podpisał, przygotowywał wówczas drugie wydanie Ksiąg i w związku z tym prawdopodobnie włączył do tekstu wzmiankę o Węgrach. W wyd. pierwszym zamiast Węgrów wymienieni byli Belgowie.

Belgów, podobnie jak Irlandczyków, wymienił Mickiewicz, zapewne ze względu na analogie między ich sytuacją a sytuacją Polski. Od r. 1815 Belgia wchodziła w skład Królestwa Niderlandów, znajdując się faktycznie pod coraz uciążliwszym panowaniem holenderskim. Dyskryminacja narodowa, gospodarcza i religijna katolickich Belgów te strony kalwińskiej Holandii stała się przyczyną rosnącej opozycji belgijskiej, w której połączyli się liberałowie i stronnictwo klcrykalne Pod wpływem rewolucji lipcowej wybuchła w Belgii we wrześniu 1850 rewolucja. W grudniu niepodległość Belgii została uznana przez mocarstwa europejskie na konferencji londyńskiej, dzięki zaś zbrojnej pomocy Francji zdołali Belgowie odeprzeć w r. 1831 agresję holenderską.

większa część tych ludzi nie miała Wiary w sprawę ojczystą.

Ale na ludziach, których nazywaliście dobrymi Polakami, pełnych uczucia, tudzież na poczciwych żołnierzach, tudzież na młodzieży.

Otóż i świat jest jak Ojczyzna, a Narody jak ludzie. Świat pokłada nadzieję na Narodach, wierzą-sistych, pełnych Miłości i Nadziei.

Zaprawdę powiadam Wam: Nie Wy macie uczyć się cywilizacji od cudzoziemców, ale macie uczyć ich prawdziwej cywilizacji chrześcijańskiej.

Dobrze jest uczyć się rzemiosł, i sztuk, i nauk. nie tylko u Europejczyków, ale i u Turków, i u dzikich można nauczyć się rzeczy potrzebnych. Uczcie się tedy, abyście żyli pracą własną, jako Apostołowie żyli z ciesielstwa, i tkactwa, i bednarstwa: ale nie zapominali, iż są Apostołami, nauczycielami sio rzeczy większych niż owe rzemiosła, i sztuki, i nauki.

Nie spierajcie się z cudzoziemcami rozumowaniem i gadaniem, bo wiecie, iż gadatliwi i krzykliwi są, jako chłopięta w szkole; a najmędrszy nauczyciel nie przegada jednego zuchwałego i języczliwcgo chłopięcia.

Uczcie więc przykładem, a na gadanie ich odpowiadajcie przypowieściami Ewangelii Chrystusa i przypowieściami Ksiąg pielgrzymstwa.

ww. SOS—304 większa częił tych ludzi nie miała Wiary w sprawę ojczystą — aluzja do postawy przywódców wojskowych powstania.

w. 311 Zaprawdę powiadaai Wam — zwrot ch&raktcrystyrzn dla stylu ewangelicznego.

w 324 języczliwy (prowinc. litewski) — wygadany, pyskaty