IMG58 (3)

7

Cechów obróbki metali w Toruniu istniało wielkie rozwarstwienie specjalizacji. W związku z tym kowale i ślusarze nawzajem „podbierali” sobie roboty. W 1643 r. zawarto ugodę, w myśl której kowale wyrzekli się m.in. wszelkich prac przy nowych budowlach.

60    Przed pożarem w 1703 r na 2 piętrze ratusza znajdował się arsenał broni.

61    W. Krassowski w op. cit. s. 4 i 5 nadmienia, iż najwcześniejszy bolec przechodzący na wskroś przez elementy drewniane napotkał w drewnianej wieży w Kończewicach z r. 1742.

62    Po raz pierwszy u nas opracował to zagadnienie W. Krassowski publikując w Kwartalniku Kultury Materialnej 1957 r. Nr 3‘4 swój artykuł pi Ciesielskie znaki montaż owe to XV i pterto-szej połowie XVI to.

63    W. Krassowski, j.to. na s. 511 twierdzi, że do połowy XVI w. znaków nie opierano na cytrach rzymskich, mimo że stosowano V i X, a trudno doszukać się IV i IX.

W więźbie ratuszowej czwórki i dziewiątki znaczono następująco: IIII i VIIII, tak też numerowane są kartki akt XVIII-wiecznych, przeglądanych w archiwum do ni:-.

64    tamże s. 510.

65    Informację o tym zawdzięcza:'.'. . w sowskiemu.

66    W. Krassowski Ciesielskie znaki op ci; $. ;_v,_:

67    Dla ustalenia identyczności sangw ny _w .. wypadkach poddano je badaniom. W wyr, analizy chemicznej jak i badań mikrosfer*, wych można przyjąć, iż wypisano na dren-nazwisko jak i kreska przy złączu . ostały w,, konane tym samym materiałem. Składam ss: deczne podziękowanie kol. Zbigniewowi Bnv wieżowi za powyższą analizę.

68    Jedyny dotąd znany gmerk cieśli na konstrukcji dachu (wraz z nazwiskiem i datą) znajduj; się na Wspomnianej więźbie bud. przy ul. Kie:-baśniczej 20 we Wrocławiu. Osobą, która od-kryla ten gmerk jest Pani Zofia Bandurski por. — taż sama: Więżba z 1549 r. tt> kamieniej wrocławskiej. Kwart Arch. 1 Urb. III 19T5 s. 311, 312.

W Toruniu na konstrukcji podtrzymującej dzwony w wieży kościoła św. Jakuba znajduje się także gmerk cieśli, nazwisko i data — 1607