IMG88 (7)

274

8.7.3. Szkodliwe kambio- i ksylofagi

8.7.3.1.    Kambiofagi ssące przebywające na korze jodły

Największe znaczenie gospodarcze mają w tej grupie obiałki (por roz. S.7.2). Na ko-rzc przebywają również omówione niżej kambiofagi.

Miodownica jodłowa korowa - Todolachnus (= Cinara) ahieticola Chol Jest to duża mszyca długości 8 mm. czamobrunatna. spiżowo połyskująca, spód ciała i brzegi tułowia jaśniejsze. Na wiosnę kolonie tej mszycy żeruią w nasadzie grubszych gałązek jodły. Póz'niejszc pokolenie na początku lata wysysa nabiegi korzeniowe na grubszych korzeniach. gdzie produkując duże ilości spadzi, pozostaje w trofobiozie z mrówkami. Występują też na pniach jodeł w miejscach uszkodzeń kory. Szkód nic zaobserwowano.

Miodownica jodłowa zielona - Buchneria (= Cinara) pcclinatae Nordl. Długość 3.5-4.5 mm. jasnozielona, połyskująca, z dwoma podłużnymi, jasnymi paskami na bokach ciała. Głowa, przed- i zaiułowic jasnobrunatne. Oczy jasnoczcrwone. Występuje między igłami na 2-4-lctnich pędach jodły. Produkuje ogromne ilości spadzi. Szkód nic zaobserwowano.

Misecznik jodłowy - Eulecanium sericeum Ldgr. Sam iec lego czerwca są półku-liste. kasztanowobrunatne. połyskujące. Wysysają gałązki i strzałki młodych jodeł, powodując ich osłabienie.

8.7.3.2.    Kambio- i ksylofagi przebywające i żerujące w tkankach drzew

Najgroźniejszym szkodnikiem wtórnym jodły jest jodłowiec krzywozębny a także smolik jodłowiec. W zależności od warunków środowiskowych i przyczyn osłabienia drzewostanów jodłowych jeden lub drugi z wymienionych gatunków atakuje jodłę jako pierwszy. W' osłabieniu jodeł istotne znaczenie (obok szkodników pierwotnych) ma także wgryzoń jodłowiec. którego zimowiska znajdujące się w koronach zdrowych dr/.cw powodują łuszczenie się kory na gałęziach i powstawanie rakowatych zgrubień. Towarzyszy tym gatunkom jodłow iec kolcozębny, jodłowiec Woroncowa i bruzdkowiec zachodni, którego liczne żerowiska na gałązkach jodły mają tendencję do układu klamrowatego.

Kózkowale mają na jodle niewielkie znaczenie w procesie zamierania lego drzewa i zwykle są ostatnim ogniwem chorób łańcuchowych. Jest to głównie ściga lśniąca oraz rębacze (Rlianium mordax De Geer. Rli. inquisitor L.) sadowiące się w okolicy szyi korzeniowej. Sporadycznie na jodle spotyka się tycza cieślę, żerdziankę szewca. Charakterystyczny dla jodły, choć rzadko występu-lący. jest tycz jodłowy - Acanthocinus reticulatus Razoum. (rys. 8.203).

Rysunek 8.203

Tycz jodłowy Acanthocinus reticulatus Razoum. (fol. S. Klnelski)

Rysunek 8.204

Jodkwiec krzywozębny Pityokletnes cunndens Germ. (wg Balachowskiego. 1949) A - samiec. B - ścięcie pokryw samca

Drewno jodłowe jest w lesie niezwykle silnie atakowane przez owady. Są to przede wszystkim drwalnik paskowany, ryte! pospolity, glaszczyn brodaty, tr/.picnnik olbrzym. trzpiennik jodłowy, trz.picnmk fantom. htisarek świcrkowicc i kruszcl czarny.

Jodłowiec krzywozębny - Pi-ryokteines eunidens Germ. Pierwsza rójka przypada na koniec kwietnia i maj. a jej kulminacja zależy od warunków mikroklimatycz-nyeh i przebiegu pogody w danym miesiącu (rys. 8.204). Atakuje jodłę w połowic długości strzały, a następnie kieruje się w stronę części odziomkowej. Komora godowa jest usytuowana w płaszczyźnie promienistej kory. a wejście do niej znajduje się zwykle pod łuską korowiny. Chodniki macierzyste w kształcie poprzecznie w stosunku do osi pnia usytuowanej klamry, dobrze widoczne na wewnętrznej strome kory. słabo naruszają biel. Osiągają długość 5-8 cm każdy. Rzadziej chodniki macierzyste mają przebieg gwiaździsty (gdy w żerowisku są więcej niż dwie samice) lub nieregularnie klamrowaty Chodniki larwalne przebiegają w łyku i miazdze, a także wyraźnie naruszają korę (ry s. 8.2051. Rozwój larw przebiega szybko i już po 2-3 tygodniach wgryzają się one do bielu na głębokość 2-7 mm. tworząc tam podłużną kolebkę poczwarkową. i zatykają jej część wejściową czopem z bia-

Rysunek 8.205

Zer jodlowca krzywozębnego na wewnglrznei stronie kory (wg Nunberga. 1964)

Rysunek 8.206

Kolebka poczwarkowa icdtowca kr/ywozebnego w drewnie |oc*y (wg Nunberga. 1964)