dzieciom i młodzieży wiadomości i umiejętności z określonych przedmiotów nauczania, jednocześnie bagatelizując — bardziej lub mniej świadomie — sprawy związane z rozwojem ucz* niów pod wglądem tzw. dyspozycji kierunkowych. Należy żałować, iż w systemie kształcenia nauczycieli zbyt mało też przywiązuje się wagi do praktycznego ich przygotowania w zakresie zapobiegania nieprzystosowaniu społecznemu i jego przezwyciężaniu. Nawet studia pedagogiczne tylko w niewielkim zakresie wywiązują się z tego zadania. Niedostateczne zastosowanie wśród kandydatów do zawodu nauczycielskiego ma tzw. trening interpersonalny (por. Zaborowski Z., 1987), zdolny pobudzić w nich aktywność samowychowawczą, tak niezbędną w tym zawodzie. , » » f*.
Niedomagania organizacyjne współczesnej szkoły można również stwierdzić w zakresie dokształcania czynnych już w zawodzie nauczycieli Nie zawsze pamięta się o tym, iż dyplom magistra, jakim może się poszczycić nauczyciel, jest — podobnie jak dyplom lekarza lub inżyniera — równoznaczny z zobowiązaniem do dalszego samokształcenia nie tylko w dziedzinie nauczanego przedmiotu, ale także pedagogiki i psychologii Zachodzi również konieczność wykorzystywania nabywanych przez nauczyciela wdąż nowych doświadczeń w kontaktach z młodzieżą, umiejętnego nawiązywania i podejmowania rozmów i dyskusji, a także zastosowania pewnych działań psychoterapeutycznych (Miller R., 1981).
Zasygnalizowane niedostatki systemu szkolnego (por. Illich L, 1976) występują również w krajach wysoko cywilizowanych tak powszechnie, iż trudno byłoby doszukać się w nich najbardziej podstawowych przyczyn nieprzystosowania społecznego choćby z tego prostego powodu, że nie każda szkoła most faktycznie być źródłem narastających trudności wychowawczych uczniów. Można łatwo przekonać się o tym, porównując se sobą funkcjonowanie szkół tego samego kraju, województwa, regionu esy gminy. Okazuje się, że istnieje niemało szkół, które -— pozostając w wlnwitt) zgodzie t podstawowymi założeniami ohowtą-sująeągo systemu mkotnsge mogą wyksieć się znacznymi ssiągsśąciami miówno w sferze samej organizacji życia 1 pracy seansów, jak i dobrych wyMhów wychowawczych.