IMG$19 (3)

236 6. Amili/ji miareczkowa. Kompleknomctria

Tablica 24. W/«ry dn obliczania krzywej miareczkowania kom-plcktometrycznrgo t/aloJrnia upraszc/ajacc w lekśctel

Układ	Waór
Przed miareczkowaniem Przed PR (a < MiJ W PR u - i*)	pM ■ ~łofcM pM m -logcm— ■Ma llot^Ł
PU PR (u > ud)	pM = log$,(L + log

W lablicy 25 podano przykładowo obliczone punkty krzywych miareczkowania jo* nów magnezu i jonów cynku roztworem EDTA (H₂Y^2_).

Odpowiednie reakcje kompleksowuniu przebiegają według równań Mg²* + HjY²" -* MgY²- + 2 H*    Zn²* + HjY²" - ZnY²" + 2 H*

Krzywe odpowiadające danym z tabl. 25 przedstawiono na rys. 53a. Na rysunku 53b przedstawiono krzywe miareczkowania roztworu jonów Mg²* także roztworem EDTA. lecz dla różnych początkowych stężeń jonów Mg²* i odpowiednio tiłranta.

Jak wynika z rys. 53b. wpływ rozcieńczenia roztworów miareczkowanego i titranta na przebieg krzywej miareczkowania komplcksometryczncgo jest analogiczny do wpływu rozcieńczenia roztworów na przebieg krzywej zobojętnienia (rys. 45). Rozcieńczanie roztworów powoduje, że stroma część krzywej w pobliżu PR skraca się. utrudniając precyzyjne ustalenie PK miareczkowania i zwiększając prawdopodobieństwo popełnienia błędu przy jego wyznaczaniu.

Tablica 25. Obliczanie krzywych miareczkowania komplcksomct nc/ncgo

(0.1 M roztworem EDTA nazrcczlumano 10.0 mL 0.1 M roztworu    = 5-10*) i 10.0 mL 0.1 M

roztworu    ■ 4 • 10**) w obliczeniach mc uwzględniano reakcji obac/mch. jakie mjj.i tmcjKC

W przypadku rzeczywistego miareczkowania w irudowńku buloru: amoniak-chloick amonu i przyjęto wartości rrtwne Małym trwałości)

Liczba mL dodanego roztworu BDTA	pMg	pZn
0	1.00	1.00
3.0	1.48	1.48
9.0	2.30	2.30
9.9	3.30	3.30
10.0	5.00	8.95
10.1	6.70	14.60
11.0	7.70	15.60
13.0	8.40	16.30
20.0	8.70	16.60

pM = log/ty, + log " -!!?

Obliczone według wzoni

«n + n pM = i log(2^„ /cm)

Rys. 33. Knywe miareczkowania knmpleksomeuycznego: a) miareczki iwanie 10 mL CM M ramwi jonów Mj¹'(flrfgY ■ 5 • 10*) (krzywa I) i 10 mL 0.1 M roztworu jonów Zn’* (fi«= 4 • 10**> (krzywa 2) 0.1 M roztworem EDTA; b) miareczkowanie 10 ml. 0.1 M roztworu jonów Mp^;" 0.1 M roztworem EDTA (krzywa I). 10 ml. 0.01 M roztworu jonów Mg¹' 0,01 M roztworem EDTA (krzywa 2| i 10 mL 0.001 M roztworu jonów Mg^ł* 0.001 M roztworem EDTA (krzywa 3). W oMtczeoiach krzywych przyjęto wartntt Malej równowagi reakcji bez uwzględnienia reakcji ahoenneh. które miu nacj«e w neczywntym miareczkowaniu prowadzonym w (rodowuka butom łinauai-dikrtk amonu

6.1.3. Wskaźniki stosowane w kompleksometrii

Wskaźniki stosowane w kompleksometrii można podzielić na dwie grupy wskaźniki jedno* i dwubarwne. Jedne i drugie są (o związki, które w warunkach miareczkowania (przed lub po PR reakcji) są zdolne do utworzenia barwnego kompleksu z oznaczanym metalem. Barwa tego kompleksu powinna różnić się od barwy wolnego wskaźnika w tych warunkach (w przypadku wskaźników jednobarwnych sam wskaźnik jest bezbarwny).

W miareczkowaniach kompleksometrycznych stosuje się też wskaźniki redoks. W przypadku kompleksomctryczncgo oznaczania cyjanków za pomoc.) roztworu Ag* czy jodków za pomocą roztworu Hg(ll). jak już uprzednio wspomniano, sam nadmiar titranta stanowi wskaźnik — powoduje bowiem pojawienie się zmętnienia roztworu, wywołanego strącającym się osadem trudno rozpuszczalnych odpowiednio AgCN i Hgl?.

W kompleksometrii z zastosowaniem roztworu EDTA jako titranta w większości przypadków stosuje się barwne wskaźniki kompleksomelrycznc. zwane mctalowskaź-nikami lub wskaźnikami mctalochromowymi. Są to substancje organiczne, wykazujące często także cechy wskaźników alkacymetrycznych. W określonych warunkach miareczkowania tworzą one z. oznaczanym jonem metalu barwmy kompleks, o warunkowej stałej trwałości dostatecznie mniejszej od warunkowej stałej trwałości w tym roztworze kompleksu mctal-EDTA. Uwolniony w PK miareczkowania z kompleksu mctal-EDTA. Uwolniony w PK miareczkowania z kompleksu z metalem wskaźnik (In) ma inną barwę