IMG$79 (4)

tywne pozwanie uczmiów trudnych poprzez stosowanie obserwacji, technik socjoraetrycznych, ankiet, wywiadów i rozmów (por. Janowski A., 1983; Krzysztoszek Z., 1977; Łobocki M., 1983; Zaczyński W., 1981). Niebagatelnym warunkiem zapobiegania i przeciwdziałania nieprzystosowaniu społecznemu uczniów jest współdziałanie wszystkich nauczycieli w tej sprawie. O innych uwarunkowaniach skutecznej pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze jest mowa w następnych rozdziałach.

IV. PRACA WYCHOWAWCZA Z UCZNIAMI TRUDNYMI PODCZAS LEKCJI

Oddziaływaniom pedagogicznym szkoły podlegają uczniowie najczęściej podczas realizacji programu nauczania, tj. podczas lekcji poszczególnych przedmiotów szkolnych. Każda lekcja może odegrać i na ogół odgrywa ważną rolę w pracy wychowawczej z uczniami społecznie nieprzystosowanymi, jeśli — oczywiście — prowadzi się ją w sposób ciekawy i zgodny z wymaganiami zarówno dydaktyki, jak również teorii wychowania. Lekcje natomiast, prowadzone mało atrakcyjnie i stereotypowo lub z wyraźnym nastawieniem wyłącznie na uczniów uzdolnionych albo uczniów o wybitnie konformistycznej postawie wobec zadań nauczycieli, stają się nierzadko wtórną przyczyną powstawania i pogłębiania trudności wychowawczych w klasie. Uczniowie bowiem mniej zdolni lub skłonni do nonkonformizmu wymagają bardziej zindywidualizowanego podejścia pedagogicznego. Po prostu mają trudności w dostosowaniu się do stawianych im wymagań, które przerastają ich możliwości, i których sensu nie są w stanie dobrze irozumieć.

• Warto podkreślić, iż skuteczne oddziaływanie wychowawcze na uczniów trudnych podczas lekcji możliwe jest dzięki uwzględnianiu ich zainteresowań i potrzeb psychospołecznych oraz odwoływaniu się do ich własnej aktywności i samodzielności, a tym samym wyzwalaniu nowych zainteresowań i rozbudzaniu potrzeb społecznych. W ten sposób- zapobiega się najbardziej chyba szkodliwemu czynnikowi dezintegrującemu zachowanie uczniów podczas zajęć lekcyjnych, jakim jest ich bezczynność lub wykonywanie zadań wyłącznie z nakazu nauczyciela. Staje się to z czasem główną przyczyną nudy i rozleniwienia uczniów

111