Rozdział XII
93. Wiadomości ogólne. W tłokowych silnikach parowych zdolność pary do wykonania pracy wyzyskiwana jest dzięki różnicy ciśnień pary działającej na obie strony tłoka w cylindrze silnika, natomiast prędkość pary przepływającej przez cylinder jako wielkość zbyt mała w bilansie cieplnym dla uproszczenia była pomijana.
W wirnikowych silnikach .parowych, do których zalicza się turbiny parowe, jest inaczej. Tutaj uzewnętrznia się tkwiącą w parze zdolność do wykonania pracy przez rozwijanie dużych prędkości i następnie pracę tę jako energię kinetyczną strumienia pary zamienia się na pracę przez odchylenie strumienia na łopatkach wirnika; otrzymuje się wówczas siły na obwodzie wirnika, które tworzą moment obrotowy turbiny.
Najpierw więc należy zamienić energię potencjalną pary na prędkość. co się odbywa w dyszy lub w kierownicy, a nawet częściowo również w samej łopatce, a następnie dopiero otrzymuje się energię mechaniczną na łopatkach wirnika.
Mogą tu zajść dwie możliwości. Gdy w dyszy zamienia się na prędkość cały będący do dyspozycji spadek ciśnienia (p — p0) pomiędzy wlotem i wylotem turbiny, wówczas turbiny takie nazywają się akcyjnymi. W turbinach tych z obu stron łopatki wirnika panuje to samo ciśnienie wylotowe pg. Gdy zaś para rozpręża się w dyszy przed wirnikiem tylko częściowo od ciśnienia początkowego p do || i z tym ciśnieniem wprowadza się strumień pary na łopatki wirnika i dopiero tam rozpręża się parę dalej do przeciwclśnienla po, wówczas turbiny takie zwą
r e u k c y jj n y m i. W turbinach tych z każdej strony wirnika panuj* •pg ciśnienie, tak że jest on pod działaniem różnicy (p, p„) przesuwa-
giosiowo w kierunku przepływu pary.
- Zasilanie wirnika w turbinach akcyjnych może się odbywać albo na caJym obwodzie lub na jego części, gdyż przed i za wirnikiem panuje to pio ciśnienie, natomiast w turbinie reakcyjnej zasilanie może się odbywać tylko na całym obwodzie, gdyż inaczej pod wpływem różnicy ciśnień para będzie uciekała do łopatek, przez które właściwy strumień pary nie płynie-
1 2
Rys, 166-Schemat turbiny parowej: 1 — dysznica, 2 — dysze, 3 — zawór
regulacyjny, 4 — wirnik, 5 — kadłub, 6 — wężownica chłodząca,
7 — skraplacz
Turbina składa się w najprostszym przypadku z kadłuba, do którego doprowadza się przez zawór parę świeżą (rys. 166), a wewnątrz którego znajduje się dysznica, czyli komora; w komorze tej umieszczony jest zespół dysz na obwodzie koła, tworzących bądź cały wieniec, bądź tylko pewne odcinki.
Rozprężająca się w dyszach całkowicie lub tylko częściowo para dostaje się na łopatki wirnika z prędkością clf wirnik obraca się dając moment przenoszony przy pośrednictwie wału na sprzęgło i dalej do napędzanej przez turbinę maszyny.
Pod ciśnieniem p<> wypływa para z prędkością c2 do skraplacza i tam pod wpływem zimnej wody, krążącej przez wężownicę lub rurki, skrapla się i przy pomocy pompy jest odprowadzana jako skropliny do zasilania kotła, przez co tworzy się obieg zamknięty, teoretycznie zbliżony do obiegu Rankine‘a.
265