IMG143 (6)

W powyższym przykładzie znalazły się hasła opisu bibliograficznego, których przedmiotem jest nazwa osobowa. [Dane te umieszczono w polach o strukturze etykiety X00J.

Jest rzeczą oczywistą, że sposób prezentacji danych w formacie MARC nie jest przeznaczony dla użytkowników; na użytek publiczny stosuje się układ opisu katalogowego ISBD; jego interpunkcja może być zresztą wygenerowana z danych zawartych w samym formacie MARC.

Przykład opisu bibliograficznego zgodnego z ISBD

na tradycyjnej karcie katalogowej_

GONCAROV, IVAN ALEKSANDROVIĆ (1812-1891)

Obłomow / Iwan Gonczarow; przeł. Nadzieja Drucka; opr. Lucjan Suchanek.

Wrocław: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1990. — LXXX, 595 s.; 18 cm.

(Biblioteka Narodowa. Ser 2, ISSN 0406-0636; nr 226)

ISBN 83-04-02967-7 (opr.)

ISBN 83-04-02968-5__

Przykład przystosowany do wydania polskiego — przyp. tłum.¹

Opis tej samej książki w formacie USMARC Recstat = n    Entrd = 931103 Used = 9311I7 Type = a

Bib lvl = m    Lang = poi    Conf pub = 0    Dat tp = s

Desc ~ i    Dates = 1990

001 a 93000001 020 bb Sa 8304029685 (opr.)

020 bb Sa 8304029685

040    bb Sa WA U/AP Sc WA U/EZ Sd WA U/EB

041    lb Sa poi Sh rus

100 lb Sa GonĆarov, Ivan AleksandroviĆ Sd (1812-1891).

245 10 Sa Obłomow / Sc Iwan Gonczarow; przeł. Nadzieja Drucka; oprać. Lucjan Suchanek.

260 bb Sa Wrocław : Sb Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Sc 1990.

300 bb Sa LXXX, 595 s.; Sc 18 cm.

440 bO Sa Biblioteka Narodowa. Sn Ser. 2 $x 0406-0636 $v nr 226 700 11 Sa Drucka, Nadzieja. Se Tł.

700 11 Sa Suchanek, Lucjan. Se Oprać.

920 bb Sa 83-04-02967-7 (opr.)

H 920 bb Są 83-04-02968-5    _

Wytłuszczonym drukiem podano kody pól i podpól formatu MARC. Przykład przystosowany do wydania polskiego — przyp. tłum.¹

Sposób prezentacji danych w formacie MARC na ekranie lub wydruku jest dziś dobrze znany bibliotekarzom. Biegłość w znajomości etykiet pól i separatorów podpól bibliotekarze praktycy osiągają w ciągu kilku tygodni. Ta forma prezentacji danych, mimo licznych usterek, zwłaszcza braku pewnej „przyjazności”, jest najbardziej zwięzła i najbardziej precyzyjna dla prezentacji złożonych opisów bibliograficznych.

4.1.3. Ewolucja i ograniczenia formatu MARC

Powstały w 1968 roku format MARC, musiał, rzecz jasna, z upływem czasu ewoluować, choćby dlatego, by można było uwzględnić rozwój nośników informacji. Elastyczność formatu pozwoliła na zastosowanie go do opisu płyt, środków audiowizualnych, kaset magnetofonowych i magnetowidowych, multimediów itd. Możliwe jest również zastosowanie go do opisu danych czytelnych dla komputera, tzn. produktów informatycznych (programy, oprogramowanie dydaktyczne, pliki danych itd.), a obecnie także do opisu dokumentów elektronicznych dostępnych w sieciach. Format MARC radzi sobie bardzo dobrze z ewolucją AACR ' i ISBD.

Od kilku lat MARC pozwala na odwołanie się do danych zewnętrznych w stosunku do samego opisu. To oznacza, że można określić pochodzenie danych z pewnych pól. Ma to wyjątkowe znaczenie dla kartotek haseł wzorcowych (autorskich i rzeczowych). Na przykład w polu 660 można umieszczać hasła przedmiotowe pochodzące z dobrze kontrolowanej kartoteki wzorcowej: Medical Subject Headings (MeSH). Przewidziano, że w polu 670 będzie znajdowało się słownictwo kontrolowane z dziedziny rolnictwa i biologii.

Teoretycy katalogów wykazali, że format MARC ma także pewną liczbę ograniczeń. Pierwszym z tych ograniczeń, jak to stwierdził Gorman, jest podwójny cel, jaki miały zapewnić przepisy ISBD, tj. pozwolić na uzyskanie jednego opisu o dwóch zastosowaniach:

—    opis bibliografii narodowej,

—    opis w katalogu bibliotecznym.

Drugie ograniczenie zasygnalizowała Paula Goosens, a opisała Barbara B.Tillet; ograniczenie to dotyczy relacji między opisami. Można przyjąć, że autorzy pierwotnego projektu MARC wyobrażali go sobie jako kartotekę linearną lub „płaską”. A przecież w katalogach istnieje znaczna liczba relacji różnego typu; pierwsze z nich, odsyłacze, zostały opisane w 1841 roku przez Panizziego z British Museum (odsyłacze od nazwiska do nazwiska, od nazwiska do dokumentu, od dokumentu do dokumentu).

Tillett proponuje typologię relacji, które należałoby przewidzieć w „rozwiniętym” formacie MARC:

139

1

Źródło: Format USMARC opisu katalogowego książek: instrukcja wypełniania rekordu w VTLS, Międzyuczelniany Zespół Koordynacyjny ds. Wdrożenia VTLS, oprać. M. Lenartowicz przy współpracy A. Paluszkiewicz i innych, Warszawa 1993, załącznik nr 1-2.