7349811100

normy opisu bibliograficznego⁴⁰, w 1974 r. opracowała własny format APIN/MARC. Okazał się on wystarczający dla biblioteki wyższej uczelni technicznej, chociaż nie obejmował opisu takich materiałów jak: mapy, ikonografia i dokumenty audiowizualne⁴¹. APIN/MARC jest w dalszym ciągu używany, ale nie stał się obowiązującym standardem dla większej grupy bibliotek. W latach 70 jedynie duże uczelnie techniczne dysponowały odpowiednim sprzętem i tylko Biblioteka Główna Politechniki Wrocławskiej podjęła się prac nad wdrażaniem technologii komputerowej w bibliotece. Dla środowiska bibliotekarskiego format MARC był wtedy bliżej nierozpoznanym zjawiskiem, co ilustruje bardzo adekwatny tytuł artykułu M.Lenartowicz⁴² będący jedną z pierwszych prób spopularyzowania tej tematyki.

Sytuacja zmieniła się zasadniczo wraz z pojawieniem się mikrokomputerów i nadziei na komputeryzację biblioteki stosunkowo niewielkim kosztem. Nadzieje te w odniesieniu do większych bibliotek z czasem się rozwiały, ale wystarczyły by spowodować pewne ożywienie wokół problematyki formatu i podjęcie prac nad polskimi standardami. Pojawiła się też nowa grupa użytkowników formatów — biblioteki wprowadzające swoje lokalne katalogi do mikrokomputerów — którzy potrzebowali gotowych struktur dla danych katalogowych oraz gotowych danych. Z racji statutowych obowiązków Biblioteki Narodowej to od niej wszyscy oczekiwali opracowania normatywów i rozwinięcia serwisu bibliograficznego na wzór innych bibliotek narodowych. Biblioteka Narodowa nie była przygotowana do tej roli i dopiero w latach ‘80 podjęła pracę nad formatem w ramach systemu SABINA (System Automatyczny Biblioteki NArodowej), który, nawiasem mówiąc nigdy nie został stworzony. Prace powierzono Z.Moszczyńskiej, która w 1982 r. opublikowała specyfikację formatu, noszącego wtedy jeszcze roboczą nazwę MARC-BN⁴³.

MARC-BN był zgodny z normą ISO 2709, w dużej części opierał się na formacie UNIMARC, zmodyfikowanym na tyle, by przystawał do polskich przepisów katalogowania i tradycji opracowania w Bibliotece Narodowej. Format, zbudowany na podstawie analizy zaleceń ISBD, dokumentacji UNIMARC i, w niewielkim stopniu, USMARC, był praktycznie weryfikowany jedynie w Bibliotece Narodowej, gdzie zresztą budził kontrowersje i nie był powszechnie stosowany. Nadzieje środowiska na szybkie ustanowienie standardu narodowego w wymianie informacji bibliograficznych nie spełniły się, tym bardziej, że Biblioteka Narodowa nie zalecała nawet używania MARC-BN, traktując go jako przejściowy standard lokalny. W 1985 r. ukazała się zweryfikowana edycja dokumentacji formatu MARC-BN⁴⁴ obowiązująca z drobnymi zmianami do dziś.

Brak standardu narodowego, niezadowolenie z formatu MARC-BN, na który nikt nie spoza Biblioteki Narodowej nie miał wpływu, oraz rosnące potrzeby bibliotek akademickich spowodowały podjęcie prac nad formatem na Uniwersytecie Warszawskim dla potrzeb lokalnego systemu zautomatyzowanego, który został

⁴⁰ PN-73/N-01152. Opis bibliograficzny. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Normalizacyjne 1973

⁴¹ Szabłowski B., Wiśniewska B.: Format APIN/MARC. Wrocław: Wydaw. Politechniki Wrocławskiej 1976.

⁴² Lenartowicz M.: O formacie MARC dla niewtajemniczonych. ..Przegląd Biblioteczny" R.46 1978 s. 195-204

⁴³ Moszczyńska-Pętkowska Z.: System SABINA. Opis wydawnictw zwartych. Warszawa: Biblioteka Narodowa 1982

⁴⁴ Moszczyńska-Pętkowska Z.: Format MARC-BN. Zawartość i sposób stosowania w .Przewodniku Bibliograficznym". Warszawa: Biblioteka Narodowa 1985