IMG202 (2)

trudne zadanie, to walka występuje zawsze w pierwszej sekwencji, trudne zadanie zaś — w drugiej. Bajki te mają również typowy dla drugich sekwencji początek; np. zrzucanie Iwana przez jego braci do przepaści. Dla danych bajek dwusekwencyjność konstrukcji stanowi kanon. Jest to jedna bajka złożona z dwóch sekwencji — podstawowy typ wszystkich bajek. Taką bajkę bardzo łatwo można podzielić na dwie części. Komplikację wnoszą bracia. Gdyby na samym początku utworu nie wprowadzono braci lub w ogóle ograniczono ich rolę, bajka mogłaby zakończyć się szczęśliwym powrotem Iwana, tj. końcem pierwszej sekwencji, a druga mogłaby w ogóle nie wystąpić. Tak więc pierwsza połowa może istnieć jako samodzielna bajka. Druga połowa także może stanowić zakończoną bajkę. Wystarczy zastąpić braci przez innych przeciwników bądź po prostu rozpocząć bajkę od poszukiwania narzeczonej, a akcja bajki może rozwijać się poprzez trudne zadania. Tak więc sekwencja może istnieć osobno, ale tylko połączenie dwu sekwencji daje całkowicie pełną bajkę. Bardzo możliwe jest to, że niegdyś istniały właśnie dwa typy bajek, że każdy ma własną historię i że w jakiejś odległej epoce spotkały się dwie tradycje i powstał jeden utwór. Mówiąc jednak o rosyjskich bajkach magicznych musimy stwierdzić, że jest to dziś jedna bajka, z której wywodzą się wszystkie bajki naszej klasy.

D. O stosunku poszczególnych form struktury do konstrukcji ogólnej

Zastanówmy się teraz nad tym, co reprezentuje każdy gatunek tych bajek.

Jeśli wypiszemy jeden po drugim wszystkie schematy zawierające walkę i zwycięstwo oraz przykłady, w których mamy do czynienia z uśmiercaniem wroga bez walki — otrzymamy następujący schemat³ (bez funkcji części przygotowawczej, które omówimy niżej):

ABc\arzRBKnji[

[np—CnX4>yOHTC•

Jeśli wypiszemy jeden pod drugim wszystkie schematy zawierające trudne zadania, otrzymamy następujący wynik:

ABC\HrzRX<P3 KPJI[

inp—CnyOTHC•

Zestawienie obu tych schematów przedstawia się następująco:

ABCWrZR BKIUIl

iITp—CnX<pyOTHC•

ABC\arZRX<t> 3KPJI[

t np-Cn yOTHC •

Widzimy więc, że walka — zwycięstwo oraz trudne zadania i ich wykonanie zajmują odpo-

* Wykaz skrótów — patrz s. 239—246.

183