IMGA56 (3)

72 Nawożenie

MIS-4. aby zaspokoić zapotrzebowanie roślin na mikroelementy na jeden cykl uprawy, nawet warzyw o dużych wymaganiach, jak ogórek czy pomidor.

Przy nawożeniu roślin uwzględniać należy również zawartość składników mineralnych w wodzie przeznaczonej do podlewa* nia (tab. 4.10).

Jeśli zawartość magnezu przekracza 50 mg na 1 dm^J nie ma potrzeby nawożenia tym składnikiem. Przy wysokiej zawartości wapnia. przekraczającej 100 mg Ca na 1 dm³. w kulturach przepływowych można ten składnik pominąć w pożywce (Guide notes 1981). Zbyt wysoka zawartość wapnia i węglanu sodowego może się przyczynić do nadmiernego wzrostu odczynu gleby (pH powyżej 7). Wtedy należy dodać kwaśnego torfu wysokiego łub kory dla obniżenia pH podłoża.

Ostatnio, aby sprawdzić stan odżywienia roślin, coraz częściej stosuje się analizę materiału roślinnego. Pozwala ona na korektę zaleceń nawozowych opartych na analizie podłoża. Jeśli bowiem zawartość jakichś składników we wskaźnikowych częściach roślin jest nizsza niż dolna dopuszczalna granica, należy zwiększyć nawożenie tym składnikiem, nawet gdy jego zawartość w podłożu jest optymalna. Zbyt wysoka zawartość składnika w roślinie, przekraczająca dopuszczalny poziom dla danego gatunku czy odmiany, może świadczyć o przenawożeniu tym składnikiem. Ponadto oznaczanie N-NOj, szczególnie u warzyw liściowych i korzeniowych, jest równocześnie kontrolą jakości tych warzyw i pozwala na skorygowanie nawożenia tak, aby warzywa nie za

wierały zbyt dużo azotanów — związków szkodliwych dla zdrowia. Również toksyci. ność manganu łatwo stwierdzić na podstawie analizy roślin.

4.7. Nawozy organiczne

4.7.1. Znaczenie

nawożenia

organicznego

Wysokie plony i wierność plonowania warzyw uprawianych pod osłonami są w znacznym stopniu uzależnione od zawartości substancji organicznej w glebie. Zawartość ta nie jest wielkością stałą. Kształtowanie w uprawie pod osłonami możliwie wszystkich czynników wpływających na wzrost i rozwój roślin na optymalnym poziomie przyczynia się równocześnie do wzmożonej mineralizacji substancji organicznej. Dlatego nawozy organiczne muszą być stosowane często i w dużych dawkach, aby utrzymać odpowiednią ilość próchnicy w glebie. Pożądane jest nawet, żeby zawartość próchnicy w glebie wzrastała.

Intensywnie eksploatowane gleby w szklarniach ogrzewanych powinny mieć 10% substancji organicznej lub nawet wię*

Tabela 4.11. Pożądane cechy fizyczne gleby zależne od nawożenia organicznego (wg Baumanna 1975)

Cecha fizyczna	Ogórek		Pomidor	Sałata
	warstwa oma 0—30 cm	warstwa podorna 30—50 cm	warstwa oma 0—30 cm
hijmiHik powietrzna w % obj.	30—40	20—25	20-25	25—30
f\tfrmoo4C wodna w % obj.	45-55	40—45	45—50	35-40
torewatość * % obj.	80—90	60-70	65—75	60-70

Oplot| ■ f m I cm^J

<0.5

<1

<0,8 <1

Popraw* włatnoici torpeyloych flaby

trociny

torły

w*g*l

brunatny

Nimoi*

oro*oicm«

oborniki

•łom* kompot! v kora

Poprawa warunków biolopcinych

wodnych

Hurmłikaci* i uwalniam* ik ładni kAw mineralnych

Oottarciama COj

Dottarccama makro • nwkro tkładmków

Bcipotrodni wpływ na wzrott rotnn lkwasy huminowa )

Rya. 4.H. Wielostronny wpływ nawożenia organicznego na glebę i rozwój roślin

cej. a gleby w tunelach foliowych przynajmniej 6—7%.

Nawozami organicznymi, które ze względów ekonomicznych mogą mieć obecnie zastosowanie w uprawie warzyw pod osłonami. są obornik (bydlęcy, owczy, od trzody chlewnej, drobiu pływającego i grzebiącego) oraz słoma. Coraz częściej są również stosowane materiały organiczne, które wolniej się rozkładają, wskutek czego nadają glebie trwalszą strukturę i dłużej utrzymują korzystne stosunki powietrzno-wodne. Należą do nich komposty korowe, kora i trociny drzew iglastych, węgiel brunatny, torfy. Różnorodny wpływ nawozów organicznych na glebę i rośliny ilustruje rysunek 4.8.

W tabeli 4.11 podano pożądane cechy fizyczne gleby dla uprawy ogórka, pomidora i sałaty pod osłonami, zależne od odpowiedniego nawożenia organicznego.

4.7.2. Obornik

Gleby w szklarniach i tunelach foliowych nawozi się każdego roku obornikiem w dawce do 601 na 1 ha, a gdy obornik jest dobrze przefermentowany nawet do 100 t. Stosowane niekiedy przez ogrodników wyższe dawki nie są wskazane, powodują bowiem wzrost zawartości azotu amonowego i azo

tanowego w glebie i to w okresie niekorzystnych warunków świetlnych, zimą. Uwalniana w tym czasie ilość azotu jest nadmierna, nawet dla roślin o dużych wymaganiach pokarmowych, co może być przyczyną występowania groźnej choroby fizjologicznej u pomidora i papryki, tj. suchej zgnilizny wierzchołków owoców.

4.7.3. Słoma

Ola poprawy struktury gleb zwięźlejszych stosuje się nawożenie słomą. Stosuje się zwykle słomę zbóż. Tnie się ją na dość długą (15 cm) sieczkę i rozkłada grubą warstwą (ok. 10 cm). W przeliczeniu na suchą masę 1 kg słomy odpowiada 5 kg obornika (Zbiorowa 1977). Aby wprowadzić tę samą ilość suchej masy. jaką wnosi się z obornikiem, dawka słomy powinna wynosić 5—20 kg na 1 m².

Słomę charakteryzuje szeroki stosunek C:N, co wywołuje wzmożoną aktywność mikroorganizmów i sorpcję biologiczną azotu. Aby zapobiec temu niekorzystnemu zjawisku, słomę trzeba posypać nawozami azotowymi. np. mocznikiem lub saletrą amonową. w ilości 1—2 g N na 1 kg słomy. Po zastosowaniu azotu słomę miesza się z wierzchnią warstwą gleby do głębokości 20 cm