90 j m^tml kmwn \vspótcnmj kultury - ™
owe uw,
9runt,
°w,
\
7. bogatą literaturą przedmiotu poświęconą mass mediom i hipc je brak badań i opracowań na temat mediów regionalnych. 1 choć ec*'°m k postawić zarzut, że naśladują media globalne i że charakteryzują sję Wnież ii^V mi. to jednak mogą one służyć przezwyciężaniu napięć między , tyniMfflI a tym. co lokalne", „tym. co uniwersalne a tym, co jednostkowe”, nCo g|0j\ a nowoczesnością". Ich popularność zasadza się na nie do końca uświaC|0|^■ tr4dy ^
ciwstawieniu się w kulturze globalizmowi, na tej niezgodzie ma się p$
Wokół tygodnika (miesięcznika), radia czy telewizji mogą się skupiać ludzie o ambicjach kreatywnych i tworzyć coś w rodzaju środowiska artystyczno-intelektualnego. Mogą publikować swoje utwory, wyrażać opinie, słowem - oddziaływać na innych. Dzięki tym środkom dokonuje się promocja ich twórczości, jej udostępnienie oraz niekiedy uprzystępnienie (recenzje, wypowiedzi odbiorców) i szerzej - upowszechnienie szeroko pojętej kultury. To właśnie za ich pośrednictwem łatwiej jest ukazać historię regionu, jego aktualne problemy, osiągnięcia, zamierzenia i przede wszystkim żywych ludzi - bohaterów przeróżnych zdarzeń. One pozwalają wyjść poza granice swojego regionu. integrować społeczność lokalną i dość skutecznie promować region, miasto, gminę, a także pozyskać sponsorów.
Założenia te w praktyce są różnie realizowane. Czy kultura regionu, miasta, gminy wzbogaca kulturę narodową i globalną w swoiste, niepowtarzalne wartości? W jakim stopniu i na jakim poziomie zaspokaja potrzeby społeczności lokalnej? W jakim stopniu stymuluje ją do aktywności? W jakim zakresie jest okazją do samorealizacji poszczególnych grup społecznych i osób? Czy integruje społeczność i czy skutecznie promuje region? Media dobrze prezentujące treści pełnią funkcję stymulującą rozwój kultury i funkcję kontrolną w stosunku do społeczności edukacyjnej, a świadome swych zadań samorządy stwarzają warunki sprzyjające rozwojowi działających na ich terenie mediów w duchu pluralizmu i demokracji. Jeśli tak jest, to znaczy, że są tworzone fundamenty najmniej kapitałochłonnej i najefektywniejszej strategii eduka-
go. co jest niepowtarzalne i ściśle związane z tożsamością lokalną. Infonng-- 1^tt jest najbliższa doświadczeniu człowieka, dlatego dość łatwo może sprostaj; n! niom odbiorców, którzy się interesują sprawami swojej miejscowości j regj0nuZe^\ się z prezentacji znanych im z autopsji problemów, z ukazania lokalnych Wyjfo!!1^ i nazwisk ludzi znanych i żyjących w podobnych warunkach. Podnosi to w nich cic własnego znaczenia i stwarza wrażenie swoistości. Mając rozeznanie próbie™* i potrzeb społeczności lokalnej, media te mogą stymulować rozwój kultury regionalne^ integrować środowisko, budować praworządność, demokrację. Informują o wydą^j’ niach społeczno-gospodarczych i kulturalnych, o planach rozwoju regionu, o innowj. cyjnych rozwiązaniach trudnych problemów i o nieprawidłowościach, prowadzą te^ pewnego rodzaju kronikę towarzyską. Są komplementarne w stosunku do mediów na-rodowych i ponadnarodowych; koncentrują się na problemach swych małych ojczyzn (regionów), pełniąc wielorakie funkcje kulturotwórcze.
cyjnej, przyjmującej konkretny kształt w zależności od charakteru i potrzeb regionu w dwu płaszczyznach.
Pierwsza to troska o różne formy edukacji, wynikające z potrzeb społeczności, edukację instytucjonalną i ustawiczną, państwową i stowarzyszeń społecznych, religijnych oraz prywatnych. Chodzi bowiem o finansowanie bądź dofinansowanie oraz wyzwalanie inicjatyw, stymulowanie działań, ale i nierzadko subtelne ingerowanie oraz współdziałanie, bez którego nie można np. efektywnie przeciwdziałać takim zjawiskom patologicznym, jak narkomania czy bezrobocie. Ale ważna jest tu i wzajemna współpraca w stymulowaniu różnych form uczestnictwa w kulturze artystycznej i intelektualnej, łącznie z edukacją informatyczną, zachodzącą między szkołami a młodzieżowymi, miejskimi i osiedlowymi domami kultury. Współdziałanie pozwoli na bardziej racjonalne i efektywne wykorzystywanie potencjału ludzkiego oraz oszczędne gospodarowanie finansami.
Druga to umiejętność dostrzegania potencjału tkwiącego w zasobach ludzkich. Chodzi o ludzi sztuki, nauki, życia społecznego i gospodarczego, którzy w ramach swojej dziedziny wnoszą określone wartości; o ich wykorzystanie w konkretnych formach pracy, danie im możliwości zaistnienia, pobudzenie do podejmowania działalności prospołecznej, ale i stosowanie różnorodnych form ich promocji i uznania. Dotyczy to twórców (profesjonalnych, ludowych, amatorów) i animatorów oraz menedżerów życia kulturalnego i gospodarczego, a także rzeczywistych i potencjalnych sponsorów.
Ambitna społeczność lokalna i mądry, prężnie działający samorząd potrafią przezwyciężyć piętrzące się trudności w rozwoju swojej małej ojczyzny widzianej jako integralna część państwa i Zjednoczonej Europy oraz zatroszczyć się o autentyczny rozwój wszystkich obywateli. A w tym mogą się okazać bardzo skuteczne i pomocne wszystkie media - zarówno telewizja satelitarna, jak i telewizja gminna, a zatem media w skali makro i mikro.
Spośród funkcji, jakie pełnią media, najwięcej kontrowersji budzi właśnie funkcja kulturotwórcza. Wynika to z różnorodnego podejścia do kultury, jej zadań, wartości, kierunku i intensywności przeobrażeń; odmienności metodologicznej prowadzonych badań i uwarunkowań społeczno-kulturowych badanych; różnorodnej wartości programów.
Dlatego nie dziwi rozpiętość wypowiedzi - od głosów przypisujących środkom masowego przekazu przemożny wpływ na kształtowanie norm i wzorców, przez poglądy umiarkowane, aż do totalnej krytyki, do generalnego obwiniania ich za obniżanie poziomu kultury, kształtowanie złego smaku i wręcz ogłupianie społeczeństwa.
Przez funkcję rozumiemy - zgodnie z sugestią Jana Szczepańskiego (1963, s. 72)-zakres spraw, które są objęte działaniem. Mówiąc o funkcjach jako celach, podkreśla